Inzicht in het hydraulisch functioneren van een stelsel in maatgevende neerslagsituaties

Toetsing van een maatgevende afvoersituatie met een herhalingstijd van twee jaar

In Nederland beoordelen beheerders het hydraulisch functioneren van een rioolstelsel met een bui die eens in de twee jaar voorkomt. Hierbij mag geen water op straat definitie Water op straat staan. De tot voor kort meestgebruikte methode om dit te toetsen, is het doorrekenen van een rioleringsmodel met Bui 08 (uit  Leidraad Riolering definitie Leidraad Riolering module C2100) of met een maatgevende (continue) regenintensiteit van 60 l. s-^1. ha^-1 voor vlak gebied en 90 l. s^-1. ha^-1 voor hellend gebied.

Infiltratievoorzieningen definitie Infiltratievoorziening moet u net als rioolstelsels hydraulisch toetsen. De keuze voor een maatgevende bui die u gebruikt om te toetsen of rioolstelstels of infiltratievoorzieningen hydraulisch voldoen, moet u afstemmen op de hydraulische eigenschappen van het te toetsen object of systeem. Voor een infiltratievoorziening is de maatgevende belasting anders dan voor een rioolstelsel. Infiltratievoorzieningen (vooral die zonder overloopvoorziening) zijn faalgevoeliger voor neerslaggebeurtenissen met een groot totaalvolume, terwijl voor de meeste rioolstelstels de neerslagintensiteit bepalend is. Bui 08 kunt u daarom niet gebruiken voor het toetsen van infiltratievoorzieningen.

Vernieuwingen in de kennisbank

Het op traditionele wijze doorrekenen van een rioleringsmodel definitie Modelzonder (opstuwing in) het watersysteem definitie Waterketen, watersysteem, waterkringloop aan de andere kant van de overstorten mee te modelleren, kan leiden tot onderschatting van de optredende waterstanden. U moet daarom gebruik maken van een rioleringsmodel met oppervlaktewater als er sprake is van opstuwing bij de overstorten. Het gebruik van Bui 08 geeft bij sommige stelsels (vooral stelsels met veel berging) te weinig informatie over de afvoercapaciteit en kan daardoor een te rooskleurige indruk geven van het hydraulisch functioneren in extreme situaties. In de kennisbank gebruiken we de Leidraadbuien definitie Leidraadbuien, Bui08, Bui10niet langer als maatgevende neerslaggebeurtenissen, maar composietbuien met een statistische herhalingstijd definitie Herhalingstijd. Wel worden de Leidraadbuien ter beschikking gesteld om de vergelijking met historische berekeningen mogelijk te maken.

Verschil richtlijnen Europa en Nederland

De Europese richtlijnen (CEN/TC 165) hanteren voor de beoordeling van het hydraulisch functioneren van een rioolstelsel een andere benadering. De richtlijnen maken onderscheid tussen herhalingstijden voor het volledig gevuld raken (vollopen) van leidingen (surcharge) en voor ‘water op straat’ (flooding). De herhalingstijden in Europa zijn aanzienlijk veiliger zijn gekozen dan in Nederland. Als u deze systematiek in de Nederlandse situatie zou toepassen, zal de afvoercapaciteit van de meeste systemen ruim onvoldoende zijn. Dit hangt samen met het gebrek aan verhang in veel Nederlandse rioolstelstels doordat het beschikbare hoogteverschil tussen maaiveld en ontvangend oppervlaktewater beperkt is. Aan de andere kant kan in vlak gebied ook vaker water op straat staan zonder dat dit daadwerkelijk leidt tot overlast en schade. Een minder strenge maatstaf voor water op straat in vlakke gebieden is daarom in de Nederlandse situatie te verdedigen. De uiteindelijke keuze voor een maatstaf is aan de gemeente.

Geen inzicht in locatie en ernst overlast

Het is belangrijk om de beperkingen van een rioleringsberekening met een maatgevende bui in het oog te houden. Als een simulatie van het rioleringsmodel in de maatgevende situatie toch water op straat berekent, is daarmee alleen vastgesteld dat het rioolstelsel in de maatgevende situatie niet voldoet. Hoe ernstig dit is en welke prioriteit eventuele maatregelen moeten krijgen, hangt af van de potentiële overlast die het water op straat tot gevolg heeft. Deze informatie geeft een rioleringsmodel niet. Het optreden van water op straat in de maatgevende berekening verplicht u dus tot vervolgonderzoek, waarbij het nodig kan zijn om het effect van water op straat door te rekenen met een rioleringsmodel met stroming over maaiveld.