Grondwaterstandfluctuaties

Regionale verschillen en seizoensinvloeden De grondwaterstand verschilt per regio en locatie. In het westen van Nederland heeft het gemiddelde zeeniveau, het waterpeil van de grote rivieren en het polderpeil (peil van het oppervlaktewater) grote invloed op het grondwaterniveau. Hierdoor zijn de fluctuaties van de grondwaterstanden daar vooral afhankelijk van kwel, de infiltratie van een deel van het hemelwater en handhaving van het polderpeil. In het oosten van het land hebben vooral de topografische hoogteligging en het afwateringsstelsel van beken en rivieren invloed op de grondwaterstand. Hier zijn de bepalende factoren met name hemelwaterinfiltratie, grondwaterstroming en de afstroomsnelheid naar beken en rivieren. Door neerslag en verdamping, afvoer via beken en rivieren, tijdelijke grondwateronttrekkingen (bemalingen en beregening) en watergebruik door vegetatie varieert het grondwaterniveau in de tijd. Een variatie van meer dan één meter binnen een jaar is niet ongewoon. Voorbeelden van meetreeksen van de grondwaterstand In figuur A ziet u de resultaten van een historische meerjarige meetreeks, waarbij de grondwaterstand elke veertien dagen is gemeten. Te zien is hoe het grondwaterniveau op seizoensschaal fluctueert. De invloeden van de seizoenen en van droge jaren zijn zichtbaar. In figuur B zijn de seizoensfluctuaties beter zichtbaar. Dit komt door de metingen met dataloggers waarbij de grondwaterstand elk uur is geregistreerd. Figuur A Lange meetreeks peilbuis B51A0098 (bron: DINOloket) Vergroot afbeelding Figuur B Voorbeeld grondwatermeetreeks ten opzichte van het maaiveld met seizoensfluctuaties Vergroot afbeelding Figuur C beslaat een kortere meetreeks, waarbij de grondwaterstand elk uur is gemeten. Deze figuur geeft ook de neerslag weer. Het grondwater reageert in dit voorbeeld snel op de neerslag. Op droge dagen zakt de grondwaterstand door de verdamping langzaam uit. Figuur C Korte meetreeks met neerslag en verdamping Vergroot afbeelding Grote bomen zuigen veel grondwater op om te verdampen. Hierdoor kan in de directe omgeving van een boom een verlaging van de grondwaterstand optreden. Een kenmerkend zaagtand-patroon van grondwaterstanden nabij een grote boom is in figuur D weergegeven. Hier is te zien dat overdag de grondwaterstand daalt door verdamping. ’s Nachts wordt het grondwater vanuit de omgeving weer deels aangevuld. Figuur D Voorbeeld daling grondwaterstand onder invloed van verdamping door bomen Vergroot afbeelding