Doorlatendheid in de onverzadigde zone

Infiltratiesnelheid en -capaciteit De infiltratiecapaciteit is de maximaal mogelijke infiltratiesnelheid. Deze wordt vaak bepaald bij het ontwerp van voorzieningen die vanaf het maaiveld water laten infiltreren. Er zijn verschillende (tijdsafhankelijke) factoren die bepalen hoe snel het water boven de grondwaterstand in en door de bodem kan infiltreren: de doorlatendheid van de grond; de grondwaterspiegel; het bodemvochtgehalte; de doorworteling; het bodemleven; het humusgehalte; de aanwezigheid van voorkeursstroombanen, zoals opengewoelde grond door doorworteling of bodemleven, of scheuren in de bodem door uitdroging. De infiltratiecapaciteit is dus de maximale capaciteit van de bodem om water op te nemen. Dat is iets anders dan de doorlatendheid. De infiltratiecapaciteit is een bodemeigenschap en is tijdsgerelateerd. Zoals u in bovengenoemde opsomming van factoren kunt zien, is de infiltratiecapaciteit onder meer afhankelijk van de grondwaterstand. De grondwaterstand fluctueert in de tijd. Door grondwaterfluctuatie, neerslag en waterverbruik door planten en bomen fluctueert ook het vochtgehalte in de bodem. Hierdoor varieert de infiltratiecapaciteit ook in de tijd. Dit heeft tot gevolg dat de leeglooptijd van infiltratievoorzieningen ook varieert in de tijd. Een gemeten infiltratiesnelheid/-capaciteit kunt u vertalen in een ontwerp. Het is belangrijk om in het ontwerp ook rekening te houden met infiltratie in een droge situatie. Droge bodem (infiltratie vanaf het maaiveld) In het algemeen geldt dat de infiltratiecapaciteit van een totaal uitgedroogde bodem nagenoeg nihil is. Denk hierbij aan het water dat in een heel droge zomer na een stortbui op het maaiveld blijft staan en pas na verloop van tijd in de bodem wegzakt. Dit is anders als er zogeheten voorkeursstroombanen in de bodem aanwezig zijn, bijvoorbeeld krimpscheuren of graafgangen van bodemdieren.  Vochtige bodem Als de bodem wel redelijk vochtig is maar nog niet verzadigd, is de infiltratiesnelheid het hoogst, door de grote zuigspanning. Dan zakt het water snel de bodem in. Naarmate het vochtgehalte dichter bij het maximale vochtgehalte komt (waarbij de grond volledig verzadigd is), neemt de zuigspanning en daarmee de infiltratiecapaciteit af tot een constante infiltratiesnelheid die gelijk is aan de verzadigde verticale doorlatendheid. Op de pagina Theoretische afleiding infiltratiesnelheid vindt u een nadere theoretische toelichting op de infiltratiecapaciteit van de bodem.