Afvoer hemelwater richting rwzi via vuilwaterstelsel

Net als hemelwaterstelsels kunnen vuilwaterstelsels van vgs te maken hebben met rioolvreemd water. Dit kan infiltrerend grondwater zijn, maar ook hemelwater dat door foutaansluitingen in het stelsel komt. Feitelijk gaat daarmee een deel van de (netto)neerslag in een gebied via het vuilwaterstelsel naar de rwzi. Maatregelen die zijn gericht op het hemelwaterstelsel, hebben dan ook geen invloed op deze (soms onverwacht grote) hemelwaterafvoer richting rwzi. Voorbeeld Eindhoven Het vuilwaterstelsel van een vgs in Eindhoven voert af via een eigen vuilwater­gemaal met niveau- en debietmetingen. Hiermee is de afvoer van het gemaal inzichtelijk te maken (zie figuur A). De bovenste grafiek toont voor de periode juni tot en met augustus 2014 het waterniveau in de gemaalkelder, de middelste grafiek het volume dat per dag is verpompt en de onderste grafiek de neerslag per uur zoals gemeten bij het KNMI-station in Eindhoven.  Figuur A Functioneren vuilwatergemaal vgs Eindhoven, juni - september 2014 Vergroot afbeelding De normale afvoer van het vuilwatergemaal (bij droog weer) bedraagt circa 200 m3/dag. Zowel de niveaumeting als de dagvolumes vertonen een sterkte reactie op neerslag. Bij elke bui van betekenis stijgt het waterniveau in de gemaalkelder tot (ruim) boven het inslagpeil en neemt het verpompte dagvolume toe. In de getoonde periode bedraagt het maximumdagvolume circa 700 m3/dag, ofwel ruim een verdrievoudiging van de normale afvoer. Dit gedrag suggereert dat het vuilwaterstelsel hemelwater afvoert tijdens neerslag. Dat kan afkomstig zijn van foutaansluitingen, maar ook van bewust aangesloten verhard oppervlak aan het einde van een streng om het stelsel schoon te spoelen. In 2014 heeft dit vuilwatergemaal in totaal circa 97.000 m3 verpompt. Hiervan was 73.000 m3 (75%) normale afvoer en 24.000 m3 (25%) extra afvoer tijdens neerslag. Dit hemelwatervolume komt overeen met circa 41% van de nettoneerslag in het gebied. Daarmee blijkt een fors deel van de neerslag niet via het hemelwaterstelsel maar via het vuilwaterstelsel naar de rwzi te gaan. Eventuele maatregelen aan het hemelwaterstelsel van dit vgs kunnen dan ook maar beperkt effect hebben. Zelfs als het hemelwatergemaal volledig wordt uitgeschakeld, blijft het vuilwatergemaal 41% van de nettoneerslag naar de rwzi afvoeren.