Veiligheid: bescherming van werknemers en derden

Veiligheid is voor een groot deel afhankelijk van de omstandigheden, die u overigens wel kunt beïnvloeden of wijzigen. Ook veilig handelen is essentieel. Belangrijk is dat de risico’s aanvaardbaar zijn en dat werknemer en werkgever zich ook op het moment van uitvoering bewust zijn van deze (aanvaardbare) restrisico’s. In het algemeen stimuleert u veilig handelen als mensen beschikken over de juiste middelen, mogelijkheden en mentaliteit. Om dit te bereiken, kunt u de risico-inventarisatie en evaluatie (=RI&E) gebruiken. Deze RI&E moet u volgens de Arbowet voor elk type gemaal uitvoeren. Veel van de onderwerpen in een RI&E zijn in de praktijk gesignaleerd. Algemene RI&E-onderwerpen (niet specifiek voor gemalen en riolering) zijn: arbeidsomstandigheden; arbeidsmiddelen (bijvoorbeeld voor onderhoud aan pompen en gemalen). RI&E-onderwerpen met (gedeeltelijk) specifieke gevaren voor gemalen en riolering: werken in besloten ruimten; biologische agentia; valgevaar; aanrijdgevaar; gevaar voor derden (onder meer onverwachte obstakels en verkeersafwikkeling). Om duidelijk te maken wat de gevaren zijn en wat u er aan kunt doen, volgt een korte toelichting van de laatste categorie. Werken in besloten ruimten De gevaren van werken in besloten ruimten zijn bij riolering en gemalen extra groot door H2S-gas dat uit afvalwater vrijkomt. U kunt H2S-gas in hoge concentraties niet ruiken, omdat hierbij het reukorgaan wordt beschadigd. Ongelukken bij werkzaamheden aan riolering met dodelijke afloop zijn ook in Nederland voorgekomen.  In tegenstelling tot veel andere situaties kan H2S-gas al bij aanvang van de werkzaamheden aanwezig zijn en ontstaat het niet als gevolg van het werk. Gasdetectie en goede ventilatie zijn daarom voorwaarden voor het werken in besloten ruimten. Bij het werken in ruimten met een atmosfeer die niet aan de minimumeisen voldoet (zie Veiligheid), is een onafhankelijke adembescherming verplicht. Hierbij gebruikt u dus geen (gefilterde) lucht uit het riool. Als er namelijk onvoldoende zuurstof aanwezig is, heeft filteren geen zin. Verder moeten vluchtmiddelen aanwezig zijn. Biologische agentia In afvalwater komen veel ziektekiemen, stoffen die allergische reacties opwekken, giftige en explosieve stoffen voor. Naast adembescherming is een goede bescherming van huid en ogen belangrijk. Goede hygiëne na afloop van de werkzaamheden voorkomt het binnenkrijgen en verspreiden van ziektekiemen. Dit geldt ook als u niet in gemalen bent geweest, maar alleen in aanraking bent gekomen met onderdelen die in het afvalwater zaten. Overige gevaren Valgevaar, aanrijdgevaar en gevaar voor derden zijn specifiek voor gemalen, omdat gemalen zich in de openbare ruimte bevinden en niet altijd zijn afgescheiden door een hekwerk. Soms zijn gemalen (noodgedwongen) in de weg, het trottoir of vlak daarnaast gelegen. Voor de werknemers en derden zijn werkzaamheden aan de gemalen dan extra risicovol. De locatiekeuze van gemalen in relatie tot de toegankelijkheid is een belangrijk aandachtspunt om gevaarlijke situaties te voorkomen. Hierbij is het van belang dat gemalen ruim buiten de wegen zijn gesitueerd. Ook moet er naast het gemaal een parkeerplaats zijn om tijdens het werken en bij het in- en uitladen aanrijdgevaar te voorkomen.