Stap 5: Middelen

De benodigde middelen vormen de vijfde en laatste stap in de strategische planvorming (figuur A in Strategische planvorming). Het gaat hier om zowel de financiële als de personele middelen. De taken en voorgestelde maatregelen resulteren in een vertaling naar kosten en personele inzet. De kosten over de planperiode zet u vervolgens in het GRP. Binnen dit GRP regelt u de kostendekking. Dit is niet specifiek voor gemalenbeheer, daarom gaat deze module hier niet verder op in. Kosten Kostenposten voor het beheer kunt u vaak baseren op ervaring uit eerdere jaren. Meestal is voor de kosten van beheer en onderhoud een aanpassing van de uurtarieven, inflatie en wijziging van het aantal gemalen voldoende. Ook kunt u de kostenkengetallen van module D1100 gebruiken. Als u een strategisch plan opstelt, is het goed deze taken en kosten nog eens kritisch te bekijken en eventueel aan te passen aan de ervaringen in de afgelopen periode. De renovatie- en vervangingsplanning is een belangrijke kostenpost die u op basis van inspecties en de verwachte levensduur kunt inschatten. Ook verbetermaatregelen kunt u voorzien van een kostenraming. Personele inzet De benodigde personele inzet kunt u met Personeel bepalen. Het gemalenbeheer is niet apart genoemd, maar maakt deel uit van het totale rioleringsbeheer. Aparte ramingen voor gemalenbeheer kunt u met deze module opstellen. Daarbij kunt u onderscheid maken tussen twee uiterste strategieën (combinaties zijn ook mogelijk): zoveel mogelijk zelf doen;  zoveel mogelijk uitbesteden (en de regie zelf behouden). Bij uitbesteding behoudt de beheerder altijd de regierol en blijft ook eindverantwoordelijk voor de veiligheid.  Vaste taken beheerder Taken en verantwoordelijkheden die vanwege de gemeentelijke zorgplicht volgens de Wet milieubeheer altijd bij de regierol horen, kunt u niet zonder meer uitbesteden. Het gaat om: eindverantwoordelijkheid voor een veilige werkwijze en veilige werkomstandigheden; financiering; signalering en registratie (inclusief vaststelling storingsoorzaken voor controle aannemer); gegevensbeheer, archivering en snelle informatievoorziening bij calamiteiten. Taken bij resultaatverplichting Taken en verantwoordelijkheden die u alleen bij een resultaatverplichting (bijvoorbeeld een maximale storingsfrequentie) van de aannemer tegen vaste kosten kunt uitbesteden, zijn: kosten van onderhoud en extra voorzieningen afwegen tegen de gevolgen van mogelijke storingen en calamiteiten; het doorgaan met onderhoud afwegen tegen renovatie of vervanging. In bijlage 7 vindt u een voorbeeld van een onderhoudscontract. Samen met de onderhoudsadviezen van de gemalen kan dit een offerteaanvraag vormen. Als er behoefte is aan nauwkeuriger afspraken, kunt u de onderhoudsklasse (welke werkzaamheden) en onderhoudsfrequentie (hoe vaak onderhoud uitvoeren) per gemaal opgeven. Hier gaat Onderhoud en reparatie verder op in. Keuze voor uitbesteding Het ligt voor de hand dat kleine gemeenten relatief meer uitbesteden dan grote gemeenten. Van belang bij deze keuze is ook het aantal gemalen, inclusief druk-, luchtpers- en vacuümriolering in de gemeente. Vaak doen gemeenten het dagelijkse onderhoud en het bezoeken van de gemalen zelf. Voor reiniging, regulier onderhoud en opheffing van serieuze storingen hebt u gespecialiseerd personeel en materieel nodig. Het blijkt pas zinvol te zijn om regulier onderhoud zelf te doen als dit ongeveer een arbeidsjaar (FTE) kost. Voor een eigen storingsdienst zijn vaak al vier tot zes personen nodig om aan de CAO- en arbo-eisen te voldoen. De benodigde kennis en certificering voor veiligheid maken uitbesteding of samenwerking met waterschappen, voor beheerders met weinig gemalen een voor de hand liggende keuze. Gemeenten tot 100.000 inwoners besteden het reguliere onderhoud meestal uit. Tabel A Werkzaamheden aan gemalen wel/niet uitbesteden (voorbeeldgemeente 40.000 inwoners)Vergroot afbeelding Energiebesparing Maatregelen die energie besparen, kunnen kostendrukkend werken. De mate waarin u (kosten) bespaart, moet u integraal afwegen tegen de gevolgen van de betreffende maatregelen op bedrijfszekerheid, beheersaspecten en dergelijke. Het landelijke project Energiebesparing Grond-, Weg- en Waterbouw – een initiatief van Rijkswaterstaat en Novem – schonk aandacht aan initiatieven en ontwikkelingen op dit terrein. Daarin hadden ook de grotere gemalen een plaats. Het project heeft geleid tot de oprichting van kennisnetwerken (‘Communities of practice’), waarvan het Kennisnetwerk Energiebesparing in Waterbeheer zich met gemalen en energiebesparing bezighoudt.