Sloot ontwerpen

Locatie en functie Sloten worden vaak toegepast naast bermen langs wegen of paden. Ze worden ook ingezet aan de randen van een wijk. Aan de randen van het stedelijk gebied liggen sloten vaak op eigendomsgrenzen, als afscheiding tussen de percelen en vanwege de toegankelijkheid binnen de percelen zelf. Een sloot kan vier functies hebben: water transporteren; water bergen; water laten infiltreren in de bodem; water onttrekken aan de bodem. De functie van een sloot bepaalt hoe de sloot ontworpen moet worden. Afstand tussen sloten onderling Bij het ontwerpen van sloten speelt de afstand tussen de sloten een belangrijke rol, vooral wanneer de sloten een drainerende functie hebben. Tussen de sloten treedt tijdens en na regen namelijk opbolling in het grondwaterniveau op. Door het in de bodem tredende hemelwater stijgt de grondwaterstand, behalve daar waar de sloten (of andere drainerende voorzieningen) liggen. Het is belangrijk dat de ontwerper er goed over nadenkt waar de sloten moeten komen. Bij een goede locatie voor de sloten kunnen bepaalde aanvullende drainagemaatregelen achterwege blijven. Hierbij geldt: hoe groter de dichtheid aan sloten, des te minder drainageriolen er nodig zijn.  Dimensionering De gewenste afvoer- en bergingscapaciteit bepaalt welke afmetingen een sloot moet krijgen. De afmetingen van een sloot moeten zodanig zijn dat de sloot de meeste neerslagsituaties aankan. De sloot moet het water kunnen afvoeren en voor een deel kunnen laten infiltreren in de bodem. Als de afvoercapaciteit van de sloot wordt overschreden, zal hij overlopen over het maaiveld   en fungeert de omgeving als aanvullende buffer. Daarom moet de hele directe omgeving zo worden ontworpen dat bij hevige neerslag en dus extra water op straat er geen overlast of schade optreedt. Verder houdt de ontwerper er al in het schetsontwerp rekening mee dat er ook onderhoudspaden langs de sloot nodig zijn en bruggen of duikers om percelen toegankelijk te houden. Bergingscapaciteit Met behulp van stuwen kan de berging in een sloot worden benut. De hoogte van de stuw is de hoogte van de maximaal toegelaten peilstijging, een doorlaat in de stuw op streefpeil  . De doorlaat zorgt dan voor een gedoseerde afvoer waardoor de berging weer op tijd beschikbaar is voor een volgende bui. De laag water tussen het gangbare waterpeil in de sloot en de maximale waterhoogte waarboven de overloop in werking treedt, vormt de bergingscapaciteit van de sloot. Ruimtebeslag Sloten nemen vrij veel ruimte in, onder meer vanwege de taluds. De ontwerper moet hier rekening mee houden, vooral bij een grote hoeveelheid sloten. Hoeveel ruimte een sloot in beslag neemt, hangt af van de benodigde bergingscapaciteit in verhouding tot de hoeveelheid aangesloten afvoerend oppervlak. Bij flinke regen is het normaal dat het peil in een sloot 0,3 m stijgt. Als de lokale situatie dat toelaat, kan dit meer zijn, tot wel boven 0,5 m. In extreme omstandigheden mag het water tot aan de insteek van de sloot stijgen. Omdat de drooglegging   rond een sloot doorgaans 1,2 tot 2 m is, en het oppervlak van de sloot boven dit streefpeil steeds groter wordt, is de bergingscapaciteit voor extreme neerslag dus fors.