Het schetsontwerp maken en toetsen

Ontwerpen en toetsen In de drie ontwerpfasen wordt het ontwerp steeds preciezer uitgewerkt. Dat geldt ook bínnen de stap ontwerpen en toetsen van het schetsontwerp: van een heel grove toets om te bepalen of een bepaald type voorziening geschikt is naar een uiteindelijke uitwerking van routes en maten en de toets of die maten toereikend zijn conform de eisen. Relatie met het programma van eisen De ontwerper bedenkt potentieel geschikte systemen voor het opvangen en verwerken van de verschillende typen water. Dat doet hij op basis van zijn kennis van het functioneren van het (stedelijk) watersysteem en zijn ervaring met de gevolgen van ontwerpkeuzes, aansluitend op de inventarisatie en de eisen uit het programma van eisen (PvE). Hij dimensioneert deze systemen (globaal) op basis van vuistregels en positioneert ze in de beschikbare ruimte. De rekenaar berekent de debieten   en waterhoogtes bij voorgeschreven omstandigheden. De ontwerper toetst de ontworpen systemen aan de eisen uit het PvE en stelt waar nodig het ontwerp bij. Iteratief proces Het ontwerpen en toetsen is een iteratief proces. De ontwerper bedenkt iets binnen de ontwerpcontext, werkt uit wat hij heeft bedacht, rekent door wat hij heeft uitgewerkt, en toetst de berekeningsuitkomsten aan de ontwerpopgave, de eisen en de randvoorwaarden. Dit proces herhaalt zich diverse keren, waarbij het ontwerp steeds concreter wordt naarmate deze trits vaker is doorlopen. Afhankelijk van het ontwerp en de kennis en ervaring van de ontwerper kan dit proces enkele keren tot heel vaak worden herhaald. Naarmate de ontwerper meer ervaring heeft, zal hij sneller op passende typen voorzieningen en juiste dimensies uitkomen. Vaak is dit goed, maar het risico is aanwezig dat de ontwerper blijft toewerken naar systemen die voor hem bekend zijn, waardoor er geen vernieuwing plaatsvindt. Geen twee ontwerpers zullen tot exact hetzelfde ontwerp komen als oplossing voor de ontwerpopgave. Vervolg Als het ontwerp binnen de eisen valt en de ontwerper tevreden is, gaat hij over tot het rapporteren van het ontwerp. De ontwerper kan alvast grofweg aspecten van het functioneel ontwerp bekijken, om zeker te zijn van de haalbaarheid van het ontwerp in een later stadium. Software Als een ontwerper berekeningssoftware beheerst, kan hij het ontwerp in die software uitwerken. Voor het rapporteren is uiteindelijk ook tekensoftware nodig en/of een geografisch informatiesysteem   (GIS). Er zijn verschillende partijen die hun modelberekenings-, teken- en rioolbeheersoftware en een GIS aan elkaar hebben gekoppeld. De mogelijkheden voor uitwisseling die softwareleveranciers bieden nemen toe. De ontwerper kan dus met verschillende soorten software aan de slag om zijn ontwerp uit te werken, of samenwerken met deskundigen in die software. Het toetsen van een schetsontwerp start met het toepassen van gevoel voor maten op grond van ervaring en eindigt met het maken van grove berekeningen. Als de ontwerper zelf ook modelberekeningen maakt, kan hij het ontwerp in de rekensoftware zetten en daarin verder uitwerken, afgewisseld met toetsing door berekeningen in die software. Als hij die software niet zelf bedient, zal hij zijn ontwerp door een rekenaar laten doorrekenen en toetst hij aan de hand van de berekeningsresultaten in hoeverre zijn ontwerp voldoet. In het onderdeel Modelleren hydraulisch functioneren is het gebruik van simulatiesoftware beschreven. Informatiebronnen De ontwerper staan diverse bronnen en mogelijkheden om aan informatie te komen ter beschikking: Theoretische beschrijvingen, zoals boeken en deze kennisbank; Opleidingen en cursussen waar de theorie vaak wordt gekoppeld aan praktische voorbeelden; Vakgenoten, inclusief adviesbureaus/adviseurs; Zichzelf bevragen en laten bevragen. Concrete informatie is er in de vorm van: Product- en systeembeschrijvingen; Formules en hulpmiddelen (tabellen, vuistregels, software); Evaluaties van bestaande situaties. Onderwerpen binnen maken en toetsen schetsontwerp In dit onderdeel komen de volgende onderwerpen aan bod: Waterstromen in het projectgebied Voordat de ontwerper aan de slag kan met het maken van een ontwerp, moet hij eerst een beeld krijgen van de kwantiteit en de kwaliteit van de verschillende waterstromen in het plangebied. Het gaat hierbij om hemelwater, oppervlaktewater, grondwater en vuilwater. Het kiezen van de gewenste stelsels en voorzieningen De ontwerper bepaalt welke voorzieningen hij het beste acht voor zijn ontwerpopgave. Hij kan hierbij grofweg kiezen uit acht typen stelsels. Tabellen maken de functies van voorzieningen inzichtelijk, en laten zien van welke stelsels deze onderdeel kunnen zijn. Stelsels en voorzieningen en hun functionaliteit De stelsels die de ontwerper samenstelt uit voorzieningen, moeten in verschillende weersomstandigheden functioneren. Hier staan grofweg de karakteristieken van het functioneren van de stelsels. Het globaal ontwerpen van voorzieningen Voor zijn schetsontwerp bepaalt de ontwerper niet alleen welke voorzieningen hij wil gebruiken, maar ook de globale dimensies van die voorzieningen, om in een latere fase problemen met het ruimtebeslag te voorkomen. In dit onderdeel staat per voorziening aangegeven wat de ontwerpuitgangspunten zijn. Het toetsen van het schetsontwerp als geheel De ontwerper toetst de stelsels en de voorzieningen in het schetsontwerp in samenhang met elkaar en met de omgeving aan de eisen in het programma van eisen. Hij toetst de voorzieningen onder verschillende vastgelegde weersituaties. Hierbij kijkt hij ook naar de kosten van aanleg, onderhoud en verwijdering van de voorzieningen. Inpassing schetsontwerp in de openbare ruimte De voorzieningen die de ontwerper ontwerpt voor het stedelijk watersysteem moeten worden afgestemd op voorzieningen van andere disciplines in de openbare ruimte. Hierbij geldt dat er soms verschillende functies in één voorziening verenigd kunnen worden.