Overlast of schade door te hoge/lage grondwaterstanden

Effecten te lage grondwaterstanden Droogte ontstaat als er langere tijd minder regen valt dan normaal en de verdamping groot is. Dit is met name het geval in het voorjaar en in de zomer. Het gevolg hiervan is dat de grondwaterstanden dalen. Het grondwaterpeil kan ook dalen door (uitbreiding van) grondwaterwinning voor drinkwater of industrie, lokale bemalingen, lekke riolering en door peilaanpassingen in het oppervlaktewater. Lagere grondwaterstanden kunnen diverse gevolgen hebben: Houten (paal)funderingen gaan rotten (schimmelaantasting) als het grondwaterpeil daalt onder het niveau van het bovenste funderingshout. Aangetaste, verzwakte funderingen hebben verzakking van gebouwen tot gevolg. In de kuststroken kan een (te) lage grondwaterstand leiden tot verzilting (verzouting) van de bodem. Maaivelddaling. Dit kan twee oorzaken hebben: Omdat de waterdruk afneemt, wordt de korreldruk in de bodem groter en kan de grond gaan zetten. Als de grondwaterstand daalt, treedt in droogvallende veenlagen oxidatie op. Hierdoor nemen de veenlagen in dikte af. Ongelijkmatige maaivelddaling kan leiden tot schade aan wegen en bebouwing. Daarnaast kan maaivelddaling schade aan bomen veroorzaken doordat de doorwortelbare ruimte tussen maaiveld en de grondwaterstand kleiner wordt. Meer informatie over effecten van maaivelddaling in gebieden met slappe bodems vindt u op de pagina over slappe bodems, zetting en bodemdaling. Beperken kans op negatieve effecten lage grondwaterstanden De volgende handelingen beperken de kans op overlast of schade door te lage grondwaterstanden: afkoppelen en laten infiltreren van hemelwater; verbieden van bemalingen in de zomerperiode; verhoging van het oppervlaktewaterpeil; vervangen of waterdicht maken van lekke riolering;  toepassen van actief grondwaterpeilbeheer (zie ook: Webinar actief grondwaterpeilbeheer.) Effecten te hoge grondwaterstanden Een stijging van de grondwaterstand kan leiden tot problemen bij bebouwing, wegen en groen. Het gaat dan om situaties waarbij de ontwateringsdiepte te lang te gering wordt. Effecten kunnen zijn: Natte kruipruimten. Dit kan vervolgens bij oudere bebouwing leiden tot rotte houten vloeren en optrekkend vocht in de muren. Ontstaan van water in de kelders. Hoewel een kelder waterdicht hoort te zijn (wat de verantwoordelijkheid is van de eigenaar), mag een ingreep waarbij de grondwaterstand gaat stijgen, niet leiden tot voorzienbare schade. Schade aan wegen door opdooi doordat het water bij bevriezing uitzet en de bovengrond wordt opgedrukt.  Schade aan wegen of aan gebouwen die op staal zijn gefundeerd door verweking van de grond (verminderde draagkracht door hogere grondwaterstanden). Grondwateroverlast beperken De volgende handelingen beperken de kans op grondwateroverlast: waterdicht maken van gebouwen; dit is een wettelijk eis sinds de invoering van het Bouwbesluit in 1992; ophogen van de bodem; aanpassen van het oppervlaktewaterpeil; aanleggen van drainage of toepassen van grondverbetering bij de vervanging van lekke riolering. Rioolvervanging – lekke riolering Lekke riolering kan werken als drainage doordat grondwater in de rioolbuis stroomt. Als deze lekke riolering wordt vervangen, kan de grondwaterstand gaan stijgen met schade of overlast tot gevolg. Het is dan ook van belang om voorafgaand aan een rioolvervanging te onderzoeken of de grondwaterstand hierdoor kan gaan stijgen en of deze stijging kan leiden tot overlast of schade aan de omgeving. Hierbij moet niet alleen gekeken worden naar de bebouwing, maar ook naar de wegen en het groen. Op grond van de resultaten van dit onderzoek kan dan een onderbouwde keuze worden gemaakt om wel of geen drainage aan te leggen bij vervanging van de riolering. Een dergelijk onderzoek is (vanuit juridisch oogpunt) onderdeel van zorgvuldig handelen. Door grondwateronttrekkingen plotseling te stoppen, kunnen grondwaterstanden in de regio abrupt stijgen en kan de ondergrond onregelmatig gaan zwellen. Dit kan ongewenste effecten hebben op gebouwen, constructies, waterkeringen en infrastructuur. Om dergelijke situaties en mogelijke schade te voorkomen, moet een grondwateronttrekking altijd zorgvuldig worden afgebouwd. Afbouw grondwateronttrekking in Delft Op de locatie van DSM in Delft-Noord wordt sinds 1916 grondwater onttrokken. Het grondwater werd tot 2009 gebruikt als koelwater voor de industrie, maar dat was daarna niet meer nodig. De grondwateronttrekking is sinds 2016 in beheer bij de gemeente Delft. De onttrekking verstoort de natuurlijke grondwaterstanden in de regio, zorgt ervoor dat de bodem daalt en kost jaarlijks veel geld. Om dergelijke ongewenste situaties en mogelijke schade te voorkomen, is de gemeente in 2017 gestart met een zeer geleidelijke en zorgvuldige afbouw van de grondwateronttrekking. Video over de grondwateronttrekking in Delft Meer informatie in de kennisbank Grondwaterzorg in bebouwd gebied (juridische informatie) Maatregelen tegen grondwateroverlast  Vochtoverlast in woningen