We gebruiken cookies om de website specifiek voor u in te richten. Als u verder navigeert, accepteert u dat. Uw gedrag op onze website wordt vastgelegd en kan worden gebruikt ter verbetering van onze dienstverlening. Meer informatie over cookies
Sociale media
Cookies waarmee pagina´s van deze site op sociale netwerken gedeeld kunnen worden. Door deze cookies te accepteren, staat u sociale netwerken toe uw surfactiviteit te volgen.
Open het menu om verder te navigeren
Navigatie sluiten
Sla op in leeslijst Exclusief voor leden Maak pdf Exclusief voor leden
De komende decennia krijgen we te maken met meer hemelwateroverlast én meer (grondwater)problemen door droogte en hitte. De vraag is hoe het omgaan met korte, heftige piekbuien en watertekorten door droogte is te combineren, omdat beide meestal in de zomermaanden optreden. Afkoppelen kan een grote rol spelen om grondwater aan te vullen en hemelwater te bufferen. Bekijk ook het webinar onderaan de pagina.
Figuur A Sponge city-concept Vergroot afbeeld
Figuur A Sponge city-concept Vergroot afbeelding De internationale literatuur staat bol van artikelen over het sponge city-concept (zie figuur A). Dit concept streeft naar een stedelijke waterkringloop die zo veel mogelijk lijkt op de natuurlijke waterkringloop. In die natuurlijke situatie infiltreert hemelwater zo veel mogelijk in de bodem en stroomt het zo min mogelijk over maaiveld af. Het waterreservoir in de bodem is te gebruiken om perioden van droogte te overbruggen en voldoende water te behouden voor de groene openbare ruimte. Zo kan het groen op zijn beurt weer een bijdrage leveren aan beschaduwing en verkoeling. Figuur B Kenmerkende afvoergolven na een bui van een natuurlijk en een stedelijk gebied Vergroot afbeelding In figuur B ziet u de kenmerkende afvoergolven na een bui van een natuurlijk en een stedelijk gebied. Sponge city probeert de natuurlijke afvoergolf zo veel mogelijk te benaderen. Overigens is sponge city een nieuwe benaming voor concepten die internationaal al langer bestaan, zoals SUDS (Sustainable Urban Drainage Systems), LID (Low Impact Design) of WSUD (Water Sensitive Urban Design). Uitdagingen voor toepassing in Nederland Sponge city spreekt nationaal en internationaal enorm aan, mede omdat het goed aansluit op het gevoel dat ‘terug naar de natuur’ bijdraagt aan een duurzame ontwikkeling. In Nederland kan het op onderdelen zinvol zijn om het concept toe te passen: zorgen voor een waterbuffer om droogteschade aan funderingen, schade aan infrastructuur door extra zetting en schade door hittestress te beperken en wellicht tegelijkertijd hemelwateroverlast tegen te gaan. De vraag is alleen waar de spons moet komen (in de bodem, in watergangen in de stad, in waterbergingen buiten de stad) en wie de spons wanneer weer mag uitknijpen. Met andere woorden, wie bepaalt? Een andere uitdaging is dat een berging zo leeg mogelijk moet zijn om de volgende grote bui op te vangen, maar zo vol mogelijk om een buffervoorraad te hebben tegen watertekorten. Oppervlak afkoppelen via bodeminfiltratie Grontmij heeft overigens al in 2001 via een analyse van de stedelijke waterbalans in beeld gebracht hoe afkoppelen kan helpen om grondwater aan te vullen en hemelwater te bufferen1. Een interessant aspect hieruit is dat in een stad waarvan al het verharde oppervlak via bodeminfiltratie is afgekoppeld, meer grondwater wordt aangevuld dan in het oorspronkelijk onbebouwde gebied. Dit komt doordat verhard oppervlak de verdamping van het grondwater beperkt (zie figuren C en D). Bij toepassing van een DIT-riool (drainage-infiltratie-transport riool) houdt u impliciet de controle over de maximaal optredende grondwaterstanden. Figuur C Waterbalans in onbebouwd gebied Vergroot afbeelding Figuur D Waterbalans in stedelijk gebied bij verschillende rioolsystemen (over gehele stedelijke gebied en niet alleen het aangesloten oppervlak) Vergroot afbeelding Webinar afkoppelen en klimaatadaptatie In het webinar 'Wanneer is afkoppelen doelmatig?' van 24 september 2020 kwam ook de relatie tussen afkoppelen en klimaatadaptatie aan de orde. Dit gedeelte vindt u hieronder. 1 Grontmij (2001). Effecten en grenzen van afkoppelen bestaand gebied. Rapport in opdracht van VROM.
Exclusief voor leden
Geïnteresseerd in dit artikel? Log in!
En krijg toegang tot dit artikel en andere besloten delen van de website, met o.a. de kennisbank, beeldenbank en onderzoekspublicaties.