Inleiding foutaansluitingen

Wat is een foutaansluiting? Een foutaansluiting is een verkeerd aangesloten riool, kolk, perceel, of lozingstoestel waardoor afvalwater   van een bepaalde soort (inclusief hemelwater) in een systeem terechtkomt dat daarvoor niet is bedoeld. Foutaansluitingen komen voor bij gescheiden rioolsystemen, drainagesystemen en hemelwatervoorzieningen. Verschillende niveaus Er zijn drie 'niveaus' of typen foutaansluitingen: Verkeerd aangesloten (gemeentelijk) hoofdriool. Verkeerd aangesloten huis- of kolkaansluiting op het hoofdriool. Verkeerd aangesloten lozingstoestel of hemelwaterafvoer op de binnenhuis- of perceelriolering. Vuilwater op hemelwater, hemelwater op vuilwater Een foutaansluiting van alle drie de typen kan betekenen dat onbedoeld: vuilwater terechtkomt in een riool of voorziening bedoeld voor hemelwater of grondwater; afstromend hemelwater terechtkomt in de vuilwaterriolering. 'Foutaansluiting' kan ontwerp zijn Soms is doelbewust een klein aantal kolken aangesloten op de vuilwaterriolering om daarmee het riool door te spoelen. Dan zijn dit geen foutaansluitingen. Onbedoeld op de vuilwaterriolering aangesloten kolken zijn wél foutaansluitingen. Om een foutaansluiting te herkennen, moet u dus soms teruggrijpen op ontwerp- of revisiegegevens. Slordige lozingen Naast foutaansluitingen kunnen slordige lozingen ervoor zorgen dat afval of afvalwater in het verkeerde systeem terechtkomt. Voorbeelden van slordige lozingen in een hemelwaterstelsel zijn op straat de auto wassen of de gft-bak schoonspoelen en verfresten lozen in een straatkolk (zie figuur A). Een foutaansluiting is dus gebrekkige infrastructuur, slordige lozingen zijn gebrekkig gedrag. Figuur A Verfresten in straatkolk (Bron: Partners4UrbanWater) Vergroot afbeelding Hoe ontstaat een foutaansluiting? Foutaansluitingen ontstaan door fouten tijdens de aanleg van het stelsel (niveau 1 'verkeerd gekoppeld hoofdriool in de straat' of niveau 2 'verwisselde huisaansluiting'). Daarnaast ontstaat in de loop van de tijd een groeiend aantal foutaansluitingen in de binnenhuisriolering bij verbouwingen op particulier terrein (niveau 3 ‘wasmachine in de bijkeuken aangesloten op de regenpijp’, zie figuur B). Omdat het aantal foutaansluitingen in de loop van de tijd toeneemt, is het belangrijk dat u periodiek in uw beheer aandacht besteedt aan het voorkomen, opsporen en verhelpen van foutaansluitingen. Figuur B Nieuwe badkamer op regenpijp aangesloten (Bron: Partners4UrbanWater) Vergroot afbeelding Wat is het effect van foutaansluitingen? Schattingen van het aantal foutaansluitingen in de Nederlandse riolering lopen uiteen. De nationale Emissieregistratie gaat uit van 2% foutaansluitingen (verwisselde huisaansluitingen). De kennisbank gaat uit van 2% tot 4% van het totaal aantal aansluitingen op gescheiden stelsels. Effect van vuilwater op hemelwaterstelsels In Nederland zijn circa 3 miljoen huishoudens aangesloten op een traditioneel gescheiden stelsel. Een aandeel van 2% tot 4% foutaansluitingen van vuilwater op hemelwaterstelsels betekent dat het afvalwater van 60.000 tot 120.000 huishoudens ongezuiverd in het hemelwaterstelsel en daarmee vaak in het oppervlaktewater belandt. Hierdoor neemt de emissie naar het oppervlaktewater fors toe. De emissie van zuurstofvragende stoffen en nutriënten vanuit hemelwaterstelsels neemt bijvoorbeeld met een factor 1,5 tot 4 toe ten opzichte van een situatie zonder foutaansluitingen. Meer informatie vindt u op de pagina Extra emissie door foutaansluitingen. Effect van hemelwater op vuilwaterstelsels De capaciteit van vuilwaterstelsels is vaak niet berekend op het verwerken van neerslag. Dit kan leiden tot: problemen met afvoer vanuit woningen en bedrijven (riool zit vol of drukrioolgemalen treden in storing); stankoverlast; gevaar voor de verkeersveiligheid, bijvoorbeeld omdat putdeksels omhoogkomen en (verdund afval)water vanuit putten de straat op stroomt; extra emissie als uit het vuilwaterriool stromend water via de kolken weer in het hemelwaterstelsel belandt. Bovendien neemt de belasting met hemelwater op de rwzi toe. Dit zorgt voor hogere transport- en zuiveringskosten. Oplossingen voor foutaansluitingen Foutaansluitingen bestaan niet alleen in Nederland, maar overal waar gescheiden stelsels in gebruik zijn. Foutaansluitingen zijn blijkbaar een persistent en moeilijk oplosbaar probleem. Toch hebt u als beheerder diverse maatregelen tot uw beschikking om dit probleem op te lossen: Opleveringscontrole. Bij de oplevering van een nieuw rioolstelsel wilt u zeker weten dat er geen foutaansluitingen zijn. De aannemer moet dit aantonen, bijvoorbeeld door actieve opsporingstechnieken toe te passen. Foutaansluitingen opsporen en verhelpen. Hebt u in een bestaand systeem aanwijzingen voor foutaansluitingen, dan kunt u deze opsporen en verhelpen (figuur C). Juridische handvatten om foutaansluitingen op particulier terrein te verhelpen, vindt u bij Juridisch en Beleid. Effecten verminderen. De effecten van foutaansluitingen kunt u verminderen door een gescheiden stelsel om te bouwen naar een verbeterd gescheiden stelsel (vgs)   of vgs 2.0. Figuur C Verwisselde huisaansluiting voor en na verhelpen (Bron: Partners4UrbanWater) Vergroot afbeelding