Grondwateronttrekkingen en bodemenergiesystemen

Grondwateronttrekkingen Er zijn verschillende vormen van grondwateronttrekkingen die invloed hebben op de stijghoogte en de stromingsrichting van het grondwater: Drinkwaterwinningen en grote industriële grondwateronttrekkingen hebben een regionaal effect op de grondwatersituatie. Dit komt omdat deze onttrekkingen vaak op grotere diepte plaatsvinden. In de buurt van deze winningen kan een oorspronkelijke kwelsituatie zijn veranderd in een wegzijgingssituatie. Deze onttrekkingen worden vergund door de provincie.  Kleinere (zowel tijdelijke als permanente) onttrekkingen en bemalingen hebben meer een lokale invloed op de grondwaterstanden. Veel kleine onttrekkingen samen kunnen wel leiden tot een verlaging van de grondwaterstand. Het waterschap heeft hier inzicht in. Meer informatie over het functioneren van het grondwatersysteem en een toelichting op de begrippen ‘stijghoogte’, ‘grondwaterstroming’ en ‘wegzijging’ vindt u op de pagina Geohydrologie, onderdeel van Basiskennis grondwater.  Bodemenergiesystemen Bodemenergiesystemen (ofwel warmte- en koudeopslag  ) worden in twee varianten toegepast:  Gesloten bodemenergiesystemen; deze maken gebruik van geleiding en hebben geen effect op de grondwaterstand. De gemeente is het bevoegd gezag. Open bodemenergiesystemen. Deze systemen gebruiken het grondwater om seizoenskoude en -warmte op te slaan en via een warmtepomp te gebruiken voor verwarming of koeling. In de winterperiode wordt water aan de warme bronnen onttrokken; dit afgekoelde water infiltreert vervolgens in koude bronnen. In de zomer is dit omgekeerd: dan wordt er water aan de koude bronnen onttrokken; dat opgewarmde water infiltreert vervolgens in warme bronnen. De provincie is het bevoegd gezag. Doordat een open bodemenergiesysteem gelijktijdig met eenzelfde debiet water onttrekt en laat infiltreren, dempen de bronnen elkaars effecten gedeeltelijk. Hierdoor is het effect van deze bronnen op de omgeving kleiner dan bij een even grote onttrekking of infiltratie. De effecten van open bodemenergiesystemen zijn wel meetbaar in de directe omgeving van een systeem.   De gesloten (vaak kleine) WKO-systemen onttrekken geen grondwater en zijn daarmee niet vergunningplichtig. Wel is hierop een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) van toepassing en geldt een meldingsplicht. Volgens deze AMvB mogen alleen gecertificeerde bedrijven dergelijke systemen aanleggen. Maar uit onderzoek (Inspectie Leefomgeving en Transport, 2018) is gebleken dat niet altijd volgens de voorschriften wordt gewerkt, dat er niet altijd melding wordt gedaan van het aanleggen van zo’n systeem, en dat hierop ook geen controle is. Hierdoor bestaat de kans dat afsluitende lagen niet goed worden afgedicht, met als gevolg dat schoon grondwater uittreedt of dat ondiep, mogelijk vervuild grondwater intreedt in de diepere watervoerende laag. Dit brengt een risico met zich mee voor de bescherming van het grondwater. Figuur A Voorbeeld effect van bodemenergiesysteem op grondwaterstanden Vergroot afbeelding Bronnen Vergunningverleners bij de provincie. Drinkwatermaatschappijen. Registratiesysteem bij waterschappen. Omgevingsdiensten. Bodemenergiesystemen (WKO’s) op www.bodemenergie.nl.