Arbowet

Algemene verplichtingen werkgever De Arbowet verplicht de werkgever (voor riolering is dat de gemeente) een zo goed mogelijk arbeidsomstandighedenbeleid te voeren. Dit houdt onder meer in dat de gemeente het werk zo moet organiseren dat dit de veiligheid en de gezondheid van werknemers niet nadelig beïnvloedt (art. 3 Arbowet). Ook moet zij de gevaren en de risico's voor de veiligheid en de gezondheid van haar werknemers inventariseren en evalueren. Denk hierbij aan de mogelijke aanwezigheid van asbest of kabels en leidingen, en aan het verkeer. Eventuele gevaren en risico's moet de gemeente zoveel mogelijk voorkomen of beperken. Als dit niet kan, moet zij andere maatregelen treffen. Daarbij hebben maatregelen voor collectieve bescherming voorrang boven maatregelen voor individuele bescherming. Als collectieve beschermingsmaatregelen redelijkerwijs niet mogelijk zijn, moet de gemeente haar werknemer persoonlijke beschermingsmiddelen bieden. Ook moet zij ervoor zorgen dat de werknemer zich snel in veiligheid kan brengen of andere passende maatregelen kan treffen bij direct gevaar voor zijn veiligheid of gezondheid (art. 3 e.v. Arbowet).  Algemene verplichtingen werknemer De werknemer is verplicht om in zijn doen en laten op de arbeidsplaats, overeenkomstig zijn opleiding en de door de werkgever gegeven instructies, naar vermogen te zorgen voor zijn eigen veiligheid en gezondheid én die van de andere betrokkenen. Zo moet hij beschikbare persoonlijke beschermingsmiddelen op de juiste manier gebruiken. Ook moet hij zijn werkgever (of degene die de leiding heeft) direct informeren over door hem geconstateerde gevaren voor de veiligheid of gezondheid (art. 11 Arbowet). Algemene verplichtingen opdrachtgever Op grond van de Arbowet is de werkgever primair verantwoordelijk voor het gezond en veilig werken door zijn werknemer. Naast de werkgever heeft echter ook een opdrachtgever invloed op de arbeidsomstandigheden. Verantwoord Opdrachtgeverschap houdt in dat opdrachtgevers aandacht hebben voor gezond en veilig werken in alle fases van de opdracht, dus van ontwerp tot oplevering of uitvoering. Meer informatie over verantwoord opdrachtgeverschap is te vinden op het Arboportaal. Ook is een handreiking opgesteld voor publieke opdrachtgevers, hoe ze bij de aanbesteding van opdrachten rekening kunnen houden met gezond en veilig werken. Als meerdere werkgevers actief zijn op een bouwlocatie, moet er in veel gevallen een Veiligheids- & Gezondheidsplan (V&G-plan) zijn. In een V&G-plan beschrijft een opdrachtgever hoe hoofd- en onderaannemer(s) samenwerken en welke veiligheidsmaatregelen zij treffen om de veiligheid van de werknemers te waarborgen. Meer informatie over V&G-plannen is te vinden op het Arboportaal. Toezicht op naleving arbowetgeving De inspectiedienst van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW) houdt toezicht op naleving van de arbeidsomstandighedenregelgeving. Dit gebeurt op basis van de regels uit hoofdstuk 5 van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Een toezichthouder kan het werk stilleggen. Als hij vindt dat de omgeving of het werk voor mensen ernstig gevaar oplevert, kan hij bevelen dat mensen niet in door hem aangewezen plaatsen mogen blijven. Of dat ze moeten stoppen of niet mogen beginnen met door hem aangewezen werkzaamheden (art. 28 Arbowet). Als de toezichthouder constateert dat in strijd met bepaalde regels is gehandeld, kan dit leiden tot een bestuurlijke boete (art. 33 t/m 43 Arbowet). Dit geldt niet als sprake is van een strafbaar feit (art. 32 Arbowet). Strafrechtelijk optreden is mogelijk bij: zeer ernstige risico's (delicten waarbij sprake is van ernstig gevaar voor de veiligheid en de  gezondheid); delicten die voor mensen letsel tot gevolg hebben gehad; bepaalde gevallen van recidive van regels waaraan in eerste instantie een bestuursrechtelijke sanctie is verbonden. Branchebrochures De Inspectie SZW gaat uit van de wet- en regelgeving en de invulling daarvan door werkgevers en werknemers in de arbocatalogi (zie de pagina over arbeidsomstandigheden). De Inspectie SZW stelt voor werkgevers en werknemers speciale branchebrochures op. Hierin is informatie te vinden over de verplichtingen van de werkgever en wordt uitgelegd hoe een bedrijfsinspectie verloopt. Ook zijn hierin de belangrijkste arbeidsrisico's in de branche uitgewerkt. Meestal zijn deze risico's de belangrijkste aandachtspunten bij een inspectie. Bij misstanden treedt de Inspectie SZW hard op. Overigens is er geen specifieke brochure voor rioleringen. In het Arbobesluit staan wel bepalingen die met name bij rioleringswerkzaamheden van belang zijn.