Wat is asbest en hoe bepaalt u de risicoklasse?

Risico’s bij werken met asbest

Voor 1993 werd het gebruik van asbest op verschillende manieren toegepast. Asbest is een vezelig mineraal met een grote brandwerendheid. Door de grote vezellengte was asbest bijzonder geschikt bevonden als wapening in cementtoepassingen (dakplaten, vensterbanken, rioolbuizen) en ook ter versterking van kit zoals gebruikt als beglazingskit, fitterskit en tussen rioleringselementen. Na 1993 is het gebruik of bewerken van asbest verboden omdat het grote risico’s voor de gezondheid heeft.
Asbest is een zeer zorgwekkende stof en mag niet worden verspreid in de omgeving. Asbestvezels zijn niet zichtbaar en kunnen ongemerkt worden ingeademd als ze vrijkomen. Asbest is een kankerverwekkende stof en kan bij inademing ernstige longziekten veroorzaken. Werkzaamheden met asbest moet u zorgvuldig uitvoeren, ter voorkoming of zoveel als mogelijk beperking van blootstelling aan asbestvezels.

SMA-rt voor bepaling risicoklasse

Bij de sanering van asbest dient u rekening te houden met de voorwaarden behorend bij de van toepassing zijnde risicoklasse. De risicoklasse bepaalt een gecertificeerd asbestinventarisatiebedrijf met behulp van de SMA-rt: de Stoffen Manager Asbest Risico Techniek. Asbesttoepassingen worden binnen SMA-rt in risicoklassen ingedeeld. Alleen gecertificeerde asbestinventarisatiebedrijven kunnen een SMA-rt uitdraai maken die zij vervolgens in hun rapportage kunnen verwerken.
SMA-rt kent voor sanering van asbest 3 risicoklassen (RK) die afhankelijk zijn van de blootstelling aan asbestvezels en van het soort asbest. RK1 is de laagste categorie, RK2 is de categorie voor blootstelling boven de grenswaarde van het iets minder gevaarlijke asbestsoort (serpentijn asbest zoals chrysotiel)  en tenslotte is RK2a de hoogste categorie voor een blootstelling boven de grenswaarde aan de meest gevaarlijke asbestsoort (amfibool asbest zoals anthophylliet). De bloostellingsgrenswaarde ligt sinds 2014 op 2000 asbestvezels per kubieke meter, berekend over een referentieperiode van acht uur per dag.

Riolering met asbest

Nog niet alle werkzaamheden aan riolering met asbest zijn opgenomen in SMA-rt. Die werkzaamheden vallen dan automatisch in risicoklasse 2 of 2a. Voor opname van een bepaald type werkzaamheden in SMA-rt beoordeelt het Validatie- en Innovatiepunt Asbest (VIP-Asbest) onder andere aan de hand van blootstellingsmetingen.

Risicoklasse 1 werken met asbesthoudende rioleringskit

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op advies van het Validatie- en Innovatiepunt Asbest (VIP) op 15 april 2022 haar goedkeuring verleend aan de door Stichting RIONED ingediende aanvraag voor werken met asbesthoudende kit in riolering onder de voorwaarden van risicoklasse 1. Daarvoor vielen deze werkzaamheden nog onder de strengere risicoklasse 2. Afschaling naar risicoklasse 1 zorgt voor lagere meerkosten en snellere uitvoering van projecten. Om te kunnen werken volgens risicoklasse 1 dient u de door Stichting RIONED opgestelde werkinstructie te volgen.

Onderbouwend dossier met validatierapporten

Dankzij de inzet van enkele zeer betrokken gemeenten, adviseurs en aannemers heeft Stichting RIONED in overleg met TNO de aanvraag voor de afschaling van de risicoklasse kunnen onderbouwen met vijftien validatierapporten. Daarnaast hebben meerdere gemeenten de analyseresultaten aangeleverd van in totaal 553 voegenkitmonsters. De validatierapporten beschrijven de werkzaamheden en uitgevoerde blootstellingsmetingen bij verwijdering van riolen en van huis- en kolkaansluitingen. Uit de persoonsgebonden metingen blijkt dat de grenswaarde voor de beroepsmatige blootstelling aan respirabele asbestvezels niet wordt overschreden. De resultaten van de stationaire metingen ondersteunen dit en geven ook aan dat er geen onaanvaardbare hoeveelheden asbest in de omgeving terechtkomen. In de aanvraag concludeert Stichting RIONED dan ook dat verwijdering van de riolering kan worden uitgevoerd onder de voorwaarden van risicoklasse 1. Overige werkzaamheden waarbij asbestvezels kunnen vrijkomen kunnen op termijn ook in risicoklasse 1 vallen, mits de daarbij uit te voeren blootstellingsmetingen voldoen.

Webinar Asbesthoudende rioleringskit saneren

Stichting RIONED organiseerde op 21 April 2022 een webinar Asbesthoudende rioleringskit saneren. U krijgt van direct betrokken deskundigen adviezen hoe u moet handelen bij de sanering van asbesthoudende voegenkit in riolering.