We gebruiken cookies om de website specifiek voor u in te richten. Als u verder navigeert, accepteert u dat. Uw gedrag op onze website wordt vastgelegd en kan worden gebruikt ter verbetering van onze dienstverlening. Meer informatie over cookies
Sociale media
Cookies waarmee pagina´s van deze site op sociale netwerken gedeeld kunnen worden. Door deze cookies te accepteren, staat u sociale netwerken toe uw surfactiviteit te volgen.
Open het menu om verder te navigeren
Navigatie sluiten
Sla op in leeslijst Exclusief voor leden Maak pdf Exclusief voor leden
Een wadi is een begroeide, onverharde verlaging in het maaiveld. Een wadi ligt deels boven, deels onder de grond. Wadi’s bergen (hemel)water, waarna het water in de toplaag percoleert en vervolgens in de bodem infiltreert of via een drainageleiding naar oppervlaktewater stroomt.
Locatie en functie Het transporteren van water naar een wadi gebeurt bij voorkeur zichtbaar en oppervlakkig. Het maaiveld bepaalt welke routes van goten en greppels er mogelijk zijn voor het transporteren van water naar een wadi. Ook infiltratieriolen of di
Locatie en functie Het transporteren van water naar een wadi gebeurt bij voorkeur zichtbaar en oppervlakkig. Het maaiveld bepaalt welke routes van goten en greppels er mogelijk zijn voor het transporteren van water naar een wadi. Ook infiltratieriolen of dichte bemalen of onbemalen vrijvervalriolen kunnen water naar een wadi transporteren. Centraal en op een laag punt Om afvoerroutes zo kort mogelijk te houden, zeker als die bovengronds liggen, kunnen wadi’s het beste op een centrale plek worden aangelegd. Er ligt dan steeds een wadi in een cluster van percelen. Hoeveel percelen zo’n cluster bevat, hangt af van de hellingsgraad, van mate waarin het mogelijkheid is rechtlijnige afvoerroutes te creëren en van de maximale afstand die het water kan overbruggen. In hellend gebied is het het meest logisch om een wadi op het laagste punt in een cluster percelen aan te leggen. Het water zal dan hiernaartoe stromen en zich over de wadi verspreiden. De ligging op het laagste punt in een gebied maakt dat wadi’s ook langgerekt kunnen worden ontworpen. Dat is ongunstig voor het ruimtebeslag omdat er relatief veel oppervlak door taluds wordt ingenomen, maar er zijn dan wel minder lange aan- en afvoergoten of aan- en afvoerleidingen nodig. Samenspel met andere disciplines Een puur voor de verwerking van hemelwater zeer gunstige ruimtelijke verdeling is als volgt. Er zijn lijnvormige (langgerekte) oppervlaktewaterpartijen, met haaks daarop lijnvormige wadi’s die gevoed worden door haaks op de wadi’s gelegen goten. Zo'n structuur is ook relatief eenvoudig te combineren met een wegenstructuur. Maar omdat andere disciplines hun eigen voorkeuren hebben voor de structurering van de openbare ruimte, zal de ontwerper voor de structuur van het waterstelsel meestal een compromis moeten sluiten. Voorkomen van foutaansluiting Omdat de kans op contact met het water in een wadi reëel is, moet de ontwerper van een wadi aandacht besteden aan de kans op foutaansluiting . Het is belangrijk om met het ontwerp af te dwingen dat alle aansluitingen op de wadi hemelwateraansluitingen zijn. Bij lozing van (ook kleine hoeveelheden) vuilwater kunnen mensen ziek worden contact met het water in de wadi. Drainerende en bergende voorzieningen De typische opbouw van een wadi vindt u bij in figuur A. Een bodempassage is de zuiverende afwerking aan het maaiveld waardoor het water in de ondergrond percoleert. Ondergronds kan de ontwerper kiezen voor de aanleg van drainerende voorzieningen zoals een drainageriool en/of voor de aanleg van bergende voorzieningen zoals infiltratie-elementen. De maximale waterdiepte in het bovengrondse bassin van een wadi is doorgaans 30 cm hoog, terwijl het bassin een totale diepte heeft van 40 cm. Dit wordt gedaan vanuit veiligheidsoverwegingen, omdat het bassin doorgaans goed droog moet zijn en na gebruik als waterbuffer snel genoeg weer leeg moet zijn. Figuur A De onderdelen van een wadi Vergroot afbeelding Overloopvoorzieningen De taluds van wadi’s zijn vaak 1:3 of flauwer. Om overstromingen te voorkomen, worden er slokops geplaatst. Een slokop is in feite een overloop die via een leiding bij een te hoog waterniveau in het bassin het water afvoert naar oppervlaktewater, een drainageriool en/of de infiltratie-elementen. Een alternatief voor een slokop is een drempel waarover het water direct naar een lagergelegen wadi of naar oppervlaktewater loopt. Bergingscapaciteit Een wadi heeft naast een zuiverende werking in het licht van waterkwaliteit ook een bergende functie met het oog op waterkwantiteit. Het maximale aandeel van de (jaarlijkse) neerslag dat via de slokop afgevoerd mag worden (en dus niet gezuiverd wordt in de bodempassage) bepaalt de benodigde bergingscapaciteit in het bassin en daarmee het oppervlak van het bassin. Daarbij is de afvoercapaciteit via de slokops en de afvoerleiding naar oppervlaktewater, samen met de bovengrondse en ondergrondse bergingscapaciteit zodanig dat het bassin ook bij hevige neerslag niet overstroomt. Bij extreme neerslag kan de wadi overlopen en moeten de openbare ruimte en de particuliere buitenruimte samen over voldoende bergings- en afvoercapaciteit beschikken om waterschade te voorkomen. Of berging in een wadi mag worden meegerekend voor de berging in het stedelijk watersysteem hangt af van de invalshoek van de waterbeheerder. Ruimtebeslag Het bovengrondse deel van een wadi is beeldbepalend in de openbare ruimte en neemt vaak flink wat ruimte in. De oppervlakte maal de gemiddelde waterdiepte is de inhoud. De relatieve inhoud is doorgaans rond de 10 mm ten opzichte van het aangesloten afvoerend oppervlak. Uiteraard geldt dat hoe groter de berging in een wadi des te lager het ruimtebeslag van de resterende berging die in een gebied nodig is, zoals waterberging op straat, in goten of in riolen. Hoeveel en welke soort infiltratie-elementen de ontwerper kiest onder het bassin, bepaalt hoeveel ruimte die de wadi ondergronds inneemt. Andere functies van het bassin Het bovengrondse bassin van de wadi kan ingericht worden als speelruimte, worden beplant of andere functies vervullen. De keuze om het bovengrondse deel voor meerdere doeleinden te gebruiken kan meewegen in de locatiekeuze. Veiligheid Een diepe, volledig gevulde wadi kan tot veiligheidsproblemen leiden. Bewoners zeggen bij de aanleg van een wadi vaak dat zij bang zijn dat spelende kinderen erin zullen verdrinken. Om het risico op ongevallen te verkleinen, mag de wadi niet te diep zijn en moeten kinderen snel weer uit het water kunnen komen als zij er onverhoopt in vallen. Hiervoor moet het talud vrij flauw zijn. Bovendien moet de hele wadi goed zichtbaar zijn, zodat omwonenden en/of passanten direct kunnen ingrijpen als er iets mis dreigt te gaan. Dit pleit ook voor lage vegetatie in en rondom de wadi.
Exclusief voor leden
Geïnteresseerd in dit artikel? Log in!
En krijg toegang tot dit artikel en andere besloten delen van de website, met o.a. de kennisbank, beeldenbank en onderzoekspublicaties.