Leren van gladheidsbestrijding

Gladheid door vorst is een vorm van slecht weer. Wat kan het klimaatadaptatiebeleid leren van gladheidsbestrijding?

Hopelijk ligt het aan mij, maar ik heb nog niemand gehoord over de lessen die klimaataanpassing kan leren van de gladheidsbestrijding. Opmerkelijk want beide beleidsvelden hebben dezelfde aanleiding: het beperken van ongemak en schade door slecht weer. Én ze hebben dezelfde verdeling tussen privaat en publiek: de overheid voelt zich mede verantwoordelijk om de gevolgen te beperken. Bij gladheid is overheidsinzet evident omdat het gaat om de begaanbaarheid van openbare wegen en paden die de overheid beheert. Maar om de stoep voor de deur veilig begaanbaar te houden, wordt ook de inzet van de particulier verwacht. En bewoners zijn natuurlijk volledig verantwoordelijk op hun eigen terrein.

Het gladheidsbestrijdingsbeleid kun je goed vergelijken met de aanpak van de gevolgen van de kortdurende effecten van de klimaatverandering, waaronder hevige regen, droogte, hitte en overstroming. Het begint met de analyse: wat gebeurt bij slecht weer, hoe ernstig zijn de gevolgen en wat zijn de risico’s? De kans op en de gevolgen van ijzel en sneeuw zijn bekend en worden gecombineerd met een classificatie van wegen en fiets- en voetgangerspaden naar belang voor verbinding. Zware sneeuwval is de stresstest. Zonder het zo te noemen, zijn bij de gladheidsbestrijding uitgebreide risicodialogen gevoerd met weg- en groenbeheerders, politie, brandweer en ambulancezorg, het openbaar vervoer, bedrijven en bewoners.

Het maatregelenprogramma bestaat in essentie uit de veeg- en strooiroutes, een waarschuwingssysteem voor het publiek en het geven van gedragsadviezen, zoals ‘reis veilig’ of ‘blijf zoveel mogelijk thuis’. Ook spelen kosten en milieu een rol, met name de effecten van strooimiddelen op groen en natuur. Vergelijkbare vragen zijn verder: wie doet wat en wie is waarvoor aansprakelijk?

Gladheidsbestrijding heeft een eigen kennisinfrastructuur via onder meer een jaarlijks congres van de NVRD en publicaties en vakopleidingen van CROW, en is op die manier vergelijkbaar met de kennisinfrastructuur voor (stedelijk) waterbeheer. Wel een verschil is dat gladheidsbestrijding verbonden is met de wereld van afvalinzameling en een andere cultuur heeft dan het veld van de klimaataanpassing. Ik wens de mensen die werken aan klimaatadaptatie wat meer de handen-uit-de-mouwen-poten-in-de-klei-aanpak van de gladheidsbestrijders. Andersom kunnen gladheidsbestrijders dure woorden als stresstest en risicodialoog gebruiken voor een beter imago van hun vak.

Hugo Gastkemper
Reageren? Graag! Via LinkedIn, e-mail of telefoon: 0318 – 631 111.

Deze opinie is de derde in een serie van drie. In de vorige RIONEDnieuwsbrieven stonden:

• Klimaatadaptatie begrijpelijk en uitvoerbaar maken
• Basisinstrumenten voor klimaataanpassing