Maatregelen

Maatregelen voor veiligheid en gezondheid zijn onderverdeeld in: algemeen geldende maatregelen; specifieke maatregelen in het arbozorgbeheersysteem (zie Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) voor gemalen); specifieke maatregelen die volgen uit de afwijkende situatie per gemaal voor vaker voorkomende werkzaamheden en die u omschrijft in veiligheidsvoorschriften en werkvergunningen (zie Veiligheidsvoorschriften en werkvergunning). Categorisering van gemalen in relatie tot de RI&E In de praktijk wordt niet altijd voor elk gemaal afzonderlijk een RI&E gemaakt. Dit hangt samen met het streven naar standaardisatie van gemalen. Gemalen zijn onder te verdelen in categorieën. In het kader van de RI&E is daarbij ook de omgeving van het gemaal van belang. Vaak stelt de omgeving specifieke eisen aan de RI&E voor de toegankelijkheid en de locatie ten opzichte van ander verkeer. In tabel A staan de verschillende categorieën. In deze gedachtegang worden zes RI&E’s opgesteld voor mogelijke typen opstellingen van gemalen en voor drie mogelijke verkeerssituaties. Door deze te combineren, ontstaan er achttien verschillende RI&E’s: elk is een globale RI&E voor één categorie gemalen. Bij specifieke risico’s voor een bepaald gemaal, kan het noodzakelijk zijn om veiligheidsmaatregelen of veiligheidsvoorschriften voor dat gemaal aan deze globale RI&E toe te voegen. Tabel A Categorieën gemalen in relatie tot omgevingsfactoren, vanwege de RI&E Type gemaal Opstelling: Droog of nat Verkeerssituatie: Geen / weinig / gevaarlijk verkeer Pompput   Droog   Geen Weinig Gevaarlijk Nat   Geen Weinig Gevaarlijk Ondergemaal   Droog   Geen Weinig Gevaarlijk Nat   Geen Weinig Gevaarlijk Eindgemaal   Droog   Geen Weinig Gevaarlijk Nat   Geen Weinig Gevaarlijk Algemene veiligheidsmaatregelen en certificering Concrete algemene veiligheidsmaatregelen zijn: Wettelijk moet een werkgever een globale RI&E uitvoeren en deze voor toetsing voorleggen aan een gecertificeerde Arbodienst. Deze RI&E omvat het gehele werkgebied van de werkgever, dus er dient ook aandacht te zijn voor de werkzaamheden, gevaren en risico’s die voor gemalen gelden. De RI&E moet u uitvoeren na nieuwbouw; een aangepaste RI&E dient u uit te voeren na aanpassingen, wijzigingen aan gebouw of arbeidsproces. Los van deze situaties is een controle gewenst, onder andere in relatie tot wijzigingen in inzichten en regelgeving. Bijvoorbeeld elke twee jaar of een termijn afhankelijk van de RI&E-resultaten. In de praktijk blijkt het werkzamer te zijn een globale RI&E uit te voeren en daarna een RI&E van alle typen gemalen op te stellen (zie toelichting in kader). Zo kunt u per type gemaal instructie-kaarten met de veiligheidsvoorschriften opstellen, waarop u aangeeft bij welke werkzaamheden een werkvergunning van kracht is. Aanbrengen van de benodigde minimale veiligheidsvoorzieningen. Vakbekwaam gekwalificeerd personeel met opgave van de minimale opleidingen die uitvoerenden en toezichthouders hebben gevolgd. Werken volgens de veiligheidsnorm NEN 1010 en de NEN 3140 op elektrisch gebied. Bij uitbesteding van het onderhoud moet het uitvoerende bedrijf VCA-gecertificeerd zijn. VCA staat voor VeiligheidsChecklist Aannemers en is een soort veiligheidszorgcertificaat. Een andere gelijkgestelde opleiding of certificering voldoet natuurlijk ook. De betrokken uitvoerende medewerkers moeten het basisveiligheidscertificaat hebben; de leidinggevenden het operationele veiligheidscertificaat voor leidinggevenden, of een vergelijkbaar bewijs van een veiligheidsopleiding (bijvoorbeeld van ROVC Technische Opleidingen). Betrokken medewerkers behoren te handelen naar wat zij tijdens de opleiding hebben geleerd. Ook dienen zij de cursus ‘Veilig werken in riolen’ of een gelijkwaardige cursus te hebben gevolgd. Ook voor het personeel van de opdrachtgever is een ‘basisopleiding veiligheid’ en een opleiding ‘veiligheid voor leidinggevenden’ aan te bevelen. Dit is een goede manier om de benodigde veiligheidskennis te leren en onderhouden. De werkgever van de betreffende werknemer moet – naast de procedure ‘betreden besloten ruimte’ – persoonlijke beschermingsmiddelen en meetapparatuur beschikbaar stellen en onderhouden. Bij uitbesteding van onderhoud is dat de aannemer. Maar de opdrachtgever is ook verantwoordelijk voor het mede toezicht houden op naleving van de voorschriften. Dus ook voor naleving van de voorschriften voor het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen. Controle op toepassing van de veiligheidsregels en gebruik van beschermingsmiddelen en veiligheidsvoorzieningen. In dit kader zijn diverse aandachtspunten uitgewerkt. De wetgeving vormt hierbij het uitgangspunt en geeft praktisch invulling aan de gedragsregels voor veilig werken in en aan gemalen (zie voorbeeldgemaal in kader). Voor het eigen personeel van de opdrachtgever zijn de genoemde opleidingscertificaten niet verplicht. Maar in de praktijk blijkt dat deze opleidingen van onschatbare waarde zijn bij de uitvoering van werkzaamheden in een aan gemalen door derden. Medewerkers van de opdrachtgever moeten bekend zijn met de veiligheids- en gezondheidsregels. Er wordt nog gewerkt aan een veiligheids- en gezondheidscertificaat voor opdrachtgevers (VCO) dat vergelijkbaar is met het VCA-certificaat voor aannemers. Voorbeeldgemaal Overzicht veiligheidsvoorzieningen beveiliging voor het dichtvallen van het luik (waar aanwezig); veiligheidsrooster, met een maximale maaswijdte van 15 cm, waarbij de afstand van rooster tot wand ook niet groter is dan 15 cm; knop voor noodstop van het gemaal; mogelijkheid tot het aanbrengen van meermanssloten ter beveiliging van het in werking treden van aandrijfmechanismen (onderbouwing door een procedure); parkeerplaats voor opstelling van onder meer zuigwagens en dienstauto’s; veiligheidsvoorschriften voor het gemaal (zoals de procedure ‘betreden besloten ruimte’ en werkvergunningen); verkeersveiligheidsmiddelen bij gemalen op of langs de openbare weg (hierbij gelden de voorwaarden zoals beschreven in Handboek Veilig werken aan wegen (...), CROW publicatie 96b. Overzicht overige arbovoorzieningen hijsdavit, jaarlijks gekeurd en voorzien van maximaal hijsgewicht; spatwaterdichte en explosieveilige verlichting (gemaal staat onder straatlantaarn).