Het functioneren van watersystemen

Waarom een systeemanalyse? Redenen om het functioneren van uw stedelijk watersysteem of een deelsysteem daarvan te analyseren, zijn bijvoorbeeld: Oorzaken van wateroverlast achterhalen en bepalen welke maatregelen u kunt nemen om de risico's te verminderen. Oorzaken van waterkwaliteitsproblemen achterhalen en bepalen welke maatregelen u kunt nemen om de problemen te verminderen. Bepalen of het systeem 'klimaatbestendig' is. Bepalen of het systeem voldoet aan de doelstellingen van de organisatie. Bepalen of het systeem in praktijk doet wat het in theorie kan. Op basis hiervan kunt u het onderhoud laten uitvoeren. Bepalen of uitgevoerde maatregelen het gewenste effect hebben opgeleverd. Functioneren systeem in beeld brengen Op basis van de kenmerken en structuur van het systeem kunt u al een beetje inschatten hoe het systeem werkt. Om dit inzicht te vergroten, kunt u modelberekeningen (laten) maken. Maar de praktijk kan sterk afwijken van de theorie, bijvoorbeeld door fouten in beheerbestanden, veroudering van het systeem, verandering van de operationele beheertoestand of onbekende belastingen op het systeem. Door de uitkomsten van modelberekeningen te vergelijken met meetdata, krijgt u inzicht in hoe uw systeem werkelijk functioneert en hoe betrouwbaar de modellen zijn. Op basis hiervan kunt u maatregelen opstellen om eventuele knelpunten op te lossen en kunt u bepalen of u de modellen moet verbeteren of dat u ze kunt gebruiken om het functioneren van het systeem en eventuele maatregelen te toetsen. U kunt meetdata ook gebruiken om modeluitkomsten te interpreteren. Stel dat uit de metingen blijkt dat de afwijking in een model bijvoorbeeld +/- 10 cm is. Dan heeft het geen zin om maatregelen te nemen die de waterstand met maar +/- 5 cm beïnvloeden, omdat dit dan binnen de marges van de modelonnauwkeurigheid valt. Functioneren systeem volgen Als u weet hoe uw systeem werkt, kunt u metingen gebruiken om het functioneren van uw systeem te volgen en waar nodig maatregelen nemen om de prestaties te verbeteren. Wanneer u bijvoorbeeld hebt vastgesteld bij welke neerslagintensiteiten/-volumes bepaalde peilstijgingen optreden, kunt u bij afwijkende peilstijgingen onderhoud (maaien/reinigen) laten uitvoeren aan duikers, zinkers of andere objecten in uw systeem. U kunt ook de prestatie van uw systeem controleren door periodiek de modellen te belasten met de gevallen neerslag in de te analyseren periode. Dan kunt u berekende en geregistreerde peilen en debieten en waterkwaliteitsparameters met elkaar vergelijken en actie ondernemen als deze te veel van elkaar verschillen. Benodigde analyses Om de werking van een watersysteem te analyseren, combineert u meestal de meetdata met modelberekeningen. Het vullings- en ledigingsgedrag geeft veel inzicht in hoe het systeem functioneert en in mogelijke oorzaken van afwijkingen. Verschillen in vullingsgedrag duiden meestal op afwijkingen in de belasting van het systeem, zoals het afwaterende oppervlak of bij rioolstelsels de droogweerbelasting. Verschillen in ledigingsgedrag wijzen vaak op afwijkingen in de afvoercapaciteit van de systemen. Als in zowel het vullings- als het ledigingsgedrag afwijkingen optreden, is er vaak een probleem met de berging in het systeem. Wanneer u de werking van het systeem wilt volgen, focust u vooral op patronen en afwijkingen daarin. Voorbeelden hiervan zijn: Veranderingen in verschillen tussen gemeten waterpeilen op verschillende locaties in hetzelfde peilvak/bemalingsgebied. Veranderingen in optredende waterpeilen bij neerslaginstensiteiten/-volumes van dezelfde orde van grootte. Veranderingen in overstortfrequenties. Veranderingen in ledigingstijd. Veranderingen in volgorde waarin overstorten in werking treden. Deze analyses kunnen u deels automatiseren in een telemetriesysteem.