Falling-headtest (in peilbuis)

Toepassingsgebied De falling-headmethode kunt u gebruiken voor doorlatendheidsmetingen in de verzadigde en in de onverzadigde zone. Het toepassingsgebied van elke methode hangt onder andere samen met de meetnauwkeurigheid. De vul- of leegpomptijd van het boorgat of de peilbuis moet veel kleiner zijn dan de tijd die nodig is voor de meting zelf. In grove gronden kan het water snel wegzakken of toestromen. In fijne gronden duurt dat veel langer. De falling-headtest is daarom vooral geschikt voor toepassing in matig tot slecht doorlatende gronden. Het toepassingsgebied ligt bij een k-waarde (doorlatendheid) tussen 0,0001 en 5 m/d. De meting vindt plaats met of zonder een peilbuis in een (hand)boorgat. De veldwerker kan de meting zowel boven als onder de grondwaterstand uitvoeren; zelfs tot 4 m beneden het maaiveld, ook diep onder de grondwaterstand. Voorwaarde is dan wel dat de veldmedewerker de zone die gemeten moet worden, voldoende isoleert met een juiste filterstelling en zwelklei. De falling-headtest houdt in: het eenmalig verhogen van de grondwaterspiegel, waarna de daling van de grondwaterspiegel wordt gemeten. Figuur A Kenmerken falling-headtestVergroot afbeelding Meetopstelling Bij metingen onder de grondwaterstand moet de veldmedewerker een filter gebruiken. Ook bij metingen boven de grondwaterstand is een filter aan te raden.  Uitvoering Na voldoende voorverzadiging verhoogt een reservoir of een pomp eenmalig de grondwaterspiegel in de peilbuis. Hoeveel de grondwaterspiegel exact moet stijgen is afhankelijk van het traject waarover u de doorlatendheid wilt bepalen en de grondsoort. Maar de verhoging moet zo’n 3 à 6 x de diameter van het boorgat bedragen. Vervolgens meet de veldmedewerker met een datalogger of een vlotter (semi)continu de daling van de waterspiegel ten opzichte van een referentieniveau. Voor of na de meting brengt hij de bodemopbouw in beeld van minimaal de diepte van de peilbuis plus de helft van de toegevoegde waterkolom in de peilbuis. Dit is nodig om de juiste formule te kunnen bepalen. De diepte van de eerstvolgende ondoorlatende of slecht doorlatende laag beïnvloedt namelijk het meetresultaat. De uitwerking en een rekenvoorbeeld van deze methode vindt u in Uitleg formules falling-headmethode. Aandachtspunten De veldmedewerker moet zorgen voor voldoende voorverzadiging. Bij werken met een datalogger: plaats eerst de logger en voer dan water toe. De veldwerker moet het laatste deel van de meting gebruiken om de doorlatendheid te bepalen (zodat zeker is dat er voldoende verzadiging heeft plaatsgevonden).