Absolute en relatieve berging

De relatieve waarde geeft de prestatie aan die vergeleken kan worden met de prestaties van andere stelsels of voorzieningen. De absolute waarde geeft aan wat de dimensies moeten zijn van een specifieke voorziening. In de winkel kun je geen infiltratievoorzieningen kopen van 60 mm, wel van 60 m3. En twee voorzieningen met allebei een berging van 60 m3 hebben niet hetzelfde effect als zij aangesloten zijn op oppervlakken van verschillende omvang. Deze formule laat zien hoe u de relatieve waarde voor berging uit de absolute waarde kunt berekenen: Absolute inhoud ------------------------   =  Relatieve inhoud Oppervlak Variatie in aangesloten oppervlak met de neerslagintensiteit Om een relatieve waarde te kunnen omrekenen naar een absolute waarde, is het noodzakelijk om een referentieoppervlak te hebben. De meest eenvoudige en eenduidige referentie is het totale oppervlak van het projectgebied. Neerslag valt op het hele perceel. De hoeveelheid neerslag dat tot afstroming komt hangt af van de intensiteit en de duur van de bui. Als het minder hard regent, kan het zijn dat alleen het water van (een deel van) het verharde oppervlak afstroomt naar voorzieningen. Als het extreem hard regent, komt water vanaf vrijwel dat hele oppervlak tot afstroming. Ten opzichte van een totaal perceeloppervlak van bijvoorbeeld 240 m2 komt een waterberging van 60 mm dan overeen met een volume van 0,06 m ∙ 240 m2 = 14,4 m3, oftewel 14.400 liter. In formulevorm: Volume = Oppervlak grondvlak ∙ (Neerslag)hoogte Voorbeeldsituatie In de volgende voorbeelden is het uitgangspunt een woningperceel van 240 m2 met de volgende onderdelen (tabel A en figuur A): Tabel A Situatie rekenvoorbeeld perceel Onderdeel Grondoppervlak in m2 Dakoppervlak voorzijde woning (hellend) 30 Dakoppervlak achterzijde woning (hellend) 30 Dak garage 18 Dak bijkeuken 9 Dak tuinhuis 9 Verharding oprit + tuinpad 60 Verharding terras 19 Voortuin 20 Achtertuin 45 Totaal 240   Figuur A Situatie rekenvoorbeeld perceel Vergroot afbeelding Referentieoppervlak is cruciaal In principe zijn er diverse oppervlakken mogelijk als referentieoppervlak voor een infiltratievoorziening van 60 mm: Het totale perceeloppervlak; De totale verharding (bestrating + daken) van het perceel (175 m2); Het afvoerend oppervlak dat is aangesloten op de riolering, namelijk dak woning + dak bijkeuken + dak garage, met een oppervlak van 87 m2 (vaak is het oppervlak van een oprit niet meegeteld in het afvoerend oppervlak omdat een oprit niet op de kadastrale kaart staat); Het afvoerend oppervlak dat is aangesloten op de infiltratievoorziening, bijvoorbeeld het dak van de achterzijde van de woning (30 m2). Voor de bepaling van het volume van een infiltratievoorziening maakt het nogal wat uit met welk referentieoppervlak je rekent. Ten opzichte van het dak van de achterzijde van de woning komt 60 mm waterberging neer op 1,8 m3 volume in de voorziening, terwijl dat bij 60 mm over het hele perceel 14,4 m3 is. Bij het achterwege laten van het referentieoppervlak bij het communiceren over mm berging kan het makkelijk fout gaan. Een infiltratievoorziening met een volume van 1,8 m3 heeft een waterberging van: 60 mm met als referentie het dakoppervlak van de garage en het terras; circa 20 mm met als referentie het voor de riolering vastgelegde oppervlak; circa 11 mm met als referentie het verharde oppervlak op het perceel; 7,5 mm met als referentie het totale perceeloppervlak. Dat zijn grote verschillen. Daarom is het belangrijk dat duidelijk is wat het referentieoppervlak is. Millimeters optellen In de praktijk komt het voor dat millimeters waterberging van verschillende voorzieningen op een perceel bij elkaar worden opgeteld. Dat is niet verstandig. Neem bijvoorbeeld de situatie van 50 mm waterberging op een groen-blauw dak en 50 mm waterberging in een infiltratievoorziening; dat betekent niet automatisch een waterberging van in totaal 100 mm. Die 50 mm waterberging op een groen-blauw dak wordt normaliter berekend ten opzichte van het oppervlak van dat dak. Voor een dakoppervlak van 60 m2 komt dat neer op een waterberging van 12,5 mm (50 mm ∙ 60 m2 / 240 m2) ten opzichte van het totale perceeloppervlak. De 50 mm waterberging in een infiltratievoorziening kan berekend zijn ten opzichte van het oppervlak van de aangesloten achterzijde van het dak van 30 m2. Dit komt neer op een waterberging van circa 6,25 mm (50 mm ∙ 30 m2 / 240 m2) ten opzichte van het totale perceeloppervlak. Opgeteld is er dan ruim bijna 19 mm waterberging gerealiseerd op het perceel met het totale perceeloppervlak als het referentieoppervlak. Veel minder dan de optelling van 50 + 50 = 100 mm. De PerceelTool is bij uitstek geschikt om eenvoudig deze effecten te berekenen en te vergelijken met alternatieve maatregelen.