Meetopzet: welk meetbereik?

Stel, u wilt de waterstand meten om een hydrodynamisch rioolmodel te toetsen. Dan moet u voor het meetbereik van tevoren inschatten welke waterstanden op de meetlocatie kunnen voorkomen. In veel rioolstelsels varieert de waterstand vanaf putbodem of binnen-onderkant-buis (bob) tot soms boven het maaiveld (dynamiek). Voor het meetdoel hoeft u in dit voorbeeld niet de waterstanden boven het maaiveld te meten, deze situatie valt immers buiten de scope van het rioolmodel. Het gewenste meetbereik is daarom van putbodem tot maaiveld. Afhankelijk van de afstand tussen putbodem en maaiveld kiest u een meetinstrument met het juiste meetbereik. Praktische overwegingen In bovenstaand voorbeeld loopt u tegen een praktisch dilemma aan. Voor waterstandmetingen kunt u verschillende meetinstrumenten gebruiken op basis van verschillende meetprincipes. Maar het ene meetprincipe (drukopnemers) kan de waterstand niet meten onder het bevestigingsniveau van de sensor en het andere meetprincipe (ultrasoon) heeft een 'blinde zone' binnen een bepaalde afstand tot het bevestigingsniveau van de sensor. Dit houdt in dat een drukopnemer geen waterstanden lager dan enkele centimeters boven de putbodem kan meten en een ultrasone sensor geen waterstanden boven enkele tientallen centimeters onder het maaiveld (zie figuur A). Om in een put van putbodem tot maaiveld te meten, hebt u dus minimaal een drukopnemer én een ultrasone sensor nodig. Figuur A Meetbereik ultrasone sensor en drukopnemer in een inspectieput Vergroot afbeelding Onderzoeksdoel, meetdoel en meetbereik Nu is in het genoemde voorbeeld het bredere onderzoeksdoel het toetsen van een hydrodynamisch rioolmodel om met een betrouwbaar model maatgevende neerslagsituaties te kunnen doorrekenen. Voor dit type modeltoetsing zijn waterstandmetingen tijdens neerslag (hwa) zeer van belang en waterstanden tijdens droog weer (dwa) minder belangrijk. Met het onderzoeksdoel voor ogen kunt u dus ook besluiten om alleen te meten met een drukopnemer. Hiermee levert u een beetje in op het meetbereik (de eerste centimeters boven de putbodem kunt u niet meten) zonder dat dit het onderzoeksdoel al te zeer aantast en spaart u een ultrasone sensor uit. Een alternatief kan zijn om te meten op een locatie met een putbodem onder bob (een put zonder stroomprofiel), waar u de drukopnemer dieper kunt plaatsen, als zo'n locatie voorhanden is. Relatie meetbereik en nauwkeurigheid De keuze van het meetbereik heeft invloed op de kosten en/of de nauwkeurigheid van een meetinstrument of meetopstelling. Voor drukopnemers is bijvoorbeeld de nauwkeurigheid van een meetinstrument een percentage van het totale meetbereik (bijvoorbeeld 0,5 % Full Scale). Om dezelfde absolute nauwkeurigheid met een groter meetbereik te behalen, hebt u dus een nauwkeuriger (lees: duurder) meetinstrument nodig. Wilt u vooral in een deel van het meetbereik een hoge nauwkeurigheid behalen, dan zou u kunnen kiezen voor meerdere meetinstrumenten met meerdere bereiken.