Status Geautoriseerd door Rioned Exclusief voor leden
Detailontwerp
Laatst geactualiseerd 27 september 2022 Kennis ontwerp
In dit kennisbankonderdeel vindt u informatie over het detailontwerp. In het detailontwerp wordt het gedetailleerde stedelijk watersysteem definitief ingepast in de openbare ruimte. De ontwerper in deze fase is vaak een integraal ontwerper die ook de rest van de openbare ruimte detailleert.
Voorafgaande fasen Eerder in het ontwerpproces hebben de principekeuzes, de gekozen locaties en routes, de hoogteligging van het maaiveld en grofweg het ruimtebeslag in het schetsontwerp geleid tot een keuze van voorzieningen en stelsels. Het schetsontwerp is een multidisciplinair ontwerp van de ruimte en is daarmee nodig voor het ruimtelijk plan. Het schetsontwerp legt de structuur en de beste
Voorafgaande fasen Eerder in het ontwerpproces hebben de principekeuzes, de gekozen locaties en routes, de hoogteligging van het maaiveld en grofweg het ruimtebeslag in het schetsontwerp geleid tot een keuze van voorzieningen en stelsels. Het schetsontwerp is een multidisciplinair ontwerp van de ruimte en is daarmee nodig voor het ruimtelijk plan. Het schetsontwerp legt de structuur en de bestemming van waterstromen vast. Alle betrokken disciplines gingen vervolgens aan de slag met de eigen voorzieningen om in het functioneel ontwerp de onderdelen ervan vorm te geven door capaciteiten, afmetingen en dimensies te bepalen. Het functioneel ontwerp bepaalt het (primaire) functioneren van onderdelen van voorzieningen in het stedelijk watersysteem, namelijk in de inzameling, het transport, de berging, de zuivering, de infiltratie, de drainage en de verdamping van water. Soms wordt de term definitief ontwerp gebruikt. Dit kan tot verwarring leiden, omdat iedere ontwerpfase afsluit met een vastgesteld, definitief ontwerp. Het detailontwerp, zoals in de kennisbank gebruikt, is de definitieve inpassing van het stedelijk watersysteem in het ontwerp van de rest van de openbare ruimte. Samenbrengen van alle functionele ontwerpen tot één geheel In het detailontwerp maakt de ontwerper een samenhangend geheel van alle functionele ontwerpen afkomstig van de verschillende disciplines waarvoor ontwerpen zijn gemaakt. Het detailontwerp beschrijft welk materiaal waar wordt toegepast en waarom, en wat de relatie is tussen de verschillende voorzieningen en systemen. Het kan zijn dat de ontwerper bij het samenbrengen van onderdelen en stelsels van de verschillende disciplines conflicten in de openbare ruimte constateert. In dat geval kan het nodig zijn dat de ontwerper bij één of meerdere disciplines een stap terug zet naar het functioneel ontwerp om het integrale ontwerp te kunnen maken. Figuur A De plaats van het detailontwerp in het ontwerpproces Vergroot afbeelding De betrokkenheid van de stedelijk waterbeheerder U bent als stedelijk waterbeheerder gebaat bij een goed werkend stedelijk watersysteem, dat bovendien goed in stand te houden is. Waarschijnlijk wordt uw rol na het functioneel ontwerp kleiner. Maar het is wel belangrijk dat u ook kritisch kijkt naar het detailontwerp. Het detailontwerp moet namelijk waarborgen dat het ontwerp gaat functioneren zoals in het functioneel ontwerp is beschreven. Bij het beoordelen van het detailontwerp neemt u ook de volgende vragen mee: Sluit het ontwerp nog aan bij het programma van eisen en hebt u voldoende houvast om het ontwerp te toetsen? Is het ontwerp beheerbaar? Is er in het ontwerp voldoende aandacht voor de veiligheid, de (on)toegankelijkheid, de beluchting en de ontluchting en de belastbaarheid van de voorzieningen, en worden de maatregelen en berekeningen die hiervoor worden gebruikt, voldoende onderbouwd? Wat komt er in het detailontwerp? Het detailontwerp voegt alle functionele ontwerpen van aparte disciplines samen tot vaak één integraal plan voor de openbare ruimte. Het detailontwerp beschrijft van de onderdelen voor de primaire (water)functionaliteiten die in het functioneel ontwerp zijn uitgewerkt: de exacte ligging (waar komt wat precies te liggen); de maatvoering en de detaillering (hoe groot moet het onderdeel precies zijn); het te gebruiken materiaal (waar is het onderdeel van gemaakt); de faseringsstappen (wanneer komt wat waar); de onderlinge relaties (waarom komt wat waar te liggen en hoe sluiten de onderdelen op elkaar aan)? Daar komen in deze ontwerpfase secundaire functionaliteiten bij, zoals: beheerbaarheid; sturing/voeding en meten/monitoren; beluchting en ontluchting; esthetiek; duurzaamheid; veiligheid; (on)toegankelijkheid; belastbaarheid. Bij Doel en inhoud detailontwerp vindt u meer informatie over deze aspecten. Overzicht (aanvullende) onderdelen Het kan zijn dat de ontwerper in deze fase voor de secundaire functionaliteiten aanvullende onderdelen kiest. Een overzicht van deze onderdelen vindt u bij Het kiezen van onderdelen in het detailontwerp. Constructieve berekeningen, materialenstaten, grondbalansen en detailtekeningen In het detailontwerp worden berekeningen gemaakt. Deze berekeningen omvatten: constructieve berekeningen (om te bepalen of onderdelen voldoende stabiel of draagkrachtig zijn); materialenstaten (overzichten van alle toe te passen materialen); en grondbalansen (deze laten zien hoeveel grond verplaatst en aan- en afgevoerd moet worden). Verder worden er in deze fase detailtekeningen gemaakt. Deze tekeningen zijn wat betreft de details op de millimeter nauwkeurig, en wat betreft de ligging op de centimeter nauwkeurig. Stappen in het detailontwerp De fase van het detailontwerp kent dezelfde indeling in vijf stappen als de fasen van het schetsontwerp en het functioneel ontwerp: Inventariseren voor het detailontwerp De opdrachtgever legt de aanpassingen die moeten worden gedaan aan de inventarisatie voor het functioneel ontwerp vast in de inventarisatie voor het detailontwerp. Hij neemt in deze inventarisatie eventuele resultaten uit aanvullende onderzoeken over. De inventarisatie in deze fase zal beperkt van omvang zijn. Het programma van eisen aanvullen voor het detailontwerp De opdrachtgever en de ontwerper vullen het programma van eisen voor het detailontwerp aan op basis van afwijkingen die in de voorgaande ontwerpfase zijn vastgelegd. In deze fase is er aandacht nodig voor eisen die gesteld worden aan secundaire functionaliteiten. Als deze eisen eerder nog niet waren beschreven, moeten ze in deze fase in het programma van eisen worden opgenomen. Het maken en toetsen van het detailontwerp De ontwerper voegt alle functionele ontwerpen van alle disciplines samen tot één integraal ontwerp van de gehele openbare ruimte. Belangrijk voor het stedelijk watersysteem is hierbij welk materiaal op welke plek komt te liggen en hoe de beschreven secundaire functionaliteiten ingepast worden. Waar voor het maken en toetsen van het schetsontwerp en het functioneel ontwerp in deze kennisbank per voorziening respectievelijk onderdeel informatie is opgenomen, zijn voor het maken en toetsen van het detailontwerp per thema aandachtspunten opgenomen. Het detailontwerp rapporteren De ontwerper legt het detailontwerp vast in tekeningen en in de ontwerprapportage. Hierin beschrijft hij wat er is ontworpen en hoe het ontwerp getoetst is aan de eisen in het programma van eisen. De rapportage moet de opdrachtgever en de stedelijk waterbeheerder voldoende houvast geven om het ontwerp te kunnen toetsen. Het detailontwerp vaststellen De opdrachtgever stelt, na consultatie van inhoudelijk deskundigen, het ontwerp vast. U hebt als stedelijk waterbeheerder in deze fase een adviserende rol en toetst of datgene wat ontworpen is, beheerbaar is.
Exclusief voor leden
Geïnteresseerd in dit artikel? Log in!
En krijg toegang tot dit artikel en andere besloten delen van de website, met o.a. de kennisbank, beeldenbank en onderzoekspublicaties.
Maak uw persoonlijke account aan!
Krijg toegang tot de volledige kennisbank
Ontdek de mogelijkheden van Mijn RIONED
Nog geen lid van RIONED?
Draag bij aan de innovatie van onze sector
Kortingen op evenementen en cursussen