Opinie Hugo Gastkemper

Adaptatie

Publicatiedatum 05 oktober 2018
Opinie - Hugo Gastkemper

We moeten ons niet alleen aanpassen aan het klimaat, we moeten ook zelf ons aanpassend, dus adaptief werken.

Nederland behoort tot de welvarendste en gelukkigste landen ter wereld. Ik denk dat ons aanpassingsvermogen hieraan flink bijdraagt. Aanpassen zit in ons bloed en zie je als basishouding vaak in gedrag, opvoeding, handel en buitenlandse betrekkingen. Eigenlijk overal waar eigen belangen en behoeften met de omstandigheden botsen, gaan we aan de slag met geven en nemen om een voordelig resultaat te bereiken. De Nederlandse cultuur is minder hiërarchisch dan van veel andere landen. Gezag en normen zijn goed als kader en ondergrens voor het handelen. Samenwerken, gezag op basis van verdienste en elkaar wat gunnen zijn belangrijke waarden. We leren dat al aan het begin van de basisschool. Bij rekenen is 1 + 1 = 2 goed en bij groepswerk behoort 1 + 1 meer dan 2 te zijn. We ervaren het als volkomen logisch dat beide uitkomsten tegelijk waar kunnen zijn.

We zijn terecht trots op ons waterbeheer dat sterk gericht is op het inspelen op de fysieke omstandigheden. In deze traditie gaan we ook om met de toenemende hevige regen, hitte en droogte. Adaptiviteit geldt niet alleen voor de maatregelen, maar ook voor de organisatie en de persoonlijke wijze van werken. Typerend is dat de stresstest geen doel stelt, maar een kader waarbinnen gewerkt wordt aan een waardering van de gevolgen van klimaatverandering. Dat resulteert in besluiten over wie wat gaat doen. Centraal staat het gesprek over wat er kan gebeuren en wat je zou kunnen doen gelet op kansen en gevolgen. Het vereist dat de deelnemers kunnen leven met onzekerheden. Dat is lastig, want natuurlijk wil iedereen – bewoner, ambtenaar en bestuurder – zekerheid hebben. Creëren van schijnzekerheid is een optie, maar vind ik de verkeerde weg. Maak daarentegen de onzekerheid expliciet en praat erover om tot meer inzicht, begrip en draagvlak te komen.

Adaptief werken kan ook voor de ambtenaar een omslag zijn. Het vraagt om flexibiliteit, inlevingsvermogen in de betrokken bewoner en bedrijfseigenaar, en het vermogen om over te laten en niet alles zelf te willen oplossen. Tegelijk moet wel gestuurd worden op het doorlopen van het proces en blijven er feitelijke grenzen. Een hoosbui past immers niet in een regenton. Wellicht kunnen stedelijk waterbeheerders leren van hun collega’s van ruimtelijke ordening. Zij hebben ervaring met allerlei manieren van bewonersparticipatie. Én zij bereiden zich voor op de Omgevingswet die beoogt dat de overheid zich meer richt op goede ideeën en initiatieven uit de samenleving.

Beleid voor klimaatadaptatie vergt omgaan met onzekerheid. Zoek dus geen zekerheid waar hij niet is.

Hugo Gastkemper

Deze opinie maakt deel uit van een serie over de stresstest klimaatadaptatie. Eerder verschenen:
Stress (juni)
Risico’s (september)
Risicodialoog (september).
Volgende keer: Maatregelenprogramma.

Algemene informatie over de stresstest klimaatadaptatie.

Reageren? Graag! Via LinkedIn, e-mail of telefoon: 0318 – 631 111.

Alle opinies