Verdergaande transitie, uw gegevensbeheer conform de GWSW-standaard

Voor sommige activiteiten is het noodzakelijk dat u eerst een of meer andere activiteiten uitvoert. Denk daarbij aan: het aanpassen van uw beheersysteem aan de GWSW-standaard; het converteren van uw huidige gegevens naar de GWSW-standaard; het vastleggen van afvoerende oppervlakken; het uitvoeren van een nulmeting; het actualiseren van uw gegevens op basis van inspectiegegevens; het koppelen van veldobservaties aan uw beheersysteem; en het uitvoeren van een gevoeligheidsanalyse (impact onjuiste gegevens). Het aanpassen van uw beheersysteem aan de GWSW-standaard Het invullen van de juiste namen (en daarmee het juiste objecttype) in uw beheersysteem is de eerste stap die u moet zetten om met uw gegevensbeheer aan te gaan sluiten bij het GWSW. Wanneer u deze namen correct hebt ingevuld, kunt u aan de slag gaan met het invullen van de kenmerken en de onderdelen die bij de verschillende typen objecten horen. Bij het invullen moet u rekening houden met de collectieboom. Deze bevat de deelverzamelingen binnen het GWSW. Voorbeelden van deelverzamelingen zijn: de mogelijke leidingmaterialen; de mogelijke soorten infiltratievoorzieningen; en de mogelijke vormen van een put. Om vanuit rioolbeheersystemen rioleringsmodellen te maken via de GWSW-server van Stichting RIONED, moet u bijzondere constructies (overstorten, gemalen, doorlaten, et cetera) op de juiste wijze schematiseren in uw beheersysteem. Het verwerken en correct schematiseren van de gegevens van bijzondere constructies in uw rioolbeheersysteem kunt u daarom het beste laten uitvoeren door voldoende gekwalificeerd personeel. Degene die deze activiteiten uitvoert, moet over bepaalde gedragscompetenties beschikken om de activiteiten goed te kunnen uitvoeren. Als u hulp nodig hebt bij het registreren van uw beheerdata in uw beheersysteem conform de GWSW-standaard, kunt u een GWSW-adviseur inschakelen. Het converteren van uw huidige gegevens naar de GWSW-standaard Nadat u de gegevens conform de GWSW-standaard in uw beheersysteem hebt ingevuld en gemodelleerd, kunt u de gegevens naar de GWSW-server van Stichting RIONED uploaden. Op de server kunt u uw gegevens toetsen aan het GWSW en uitwisselen met externe partijen om bijvoorbeeld afvoerscenario's te maken, gegevens te genereren die als basis kunnen dienen voor een rioleringsmodel of om reinigingswerkzaamheden en inspecties te laten uitvoeren. Om dit te kunnen doen, moet u uw gegevens in uw beheersysteem vertalen naar het GWSW-uitwisselingsformaat en uploaden naar de GWSW-server. Het GWSW is een semantische datastructuur, een ontologie. Dit is een digitale verzameling van eenduidige definities van objecten, hun kenmerken en hun onderlinge relaties. U wisselt gegevens uit via het generieke uitwisselingsprotocol GWSW.oroX. Daarmee kunt u volledig gebruikmaken van de GWSW-ontologie. De term 'oroX' staat voor object-relatie-object-exchange. Er is hierbij aangesloten op de linked-data-wereld. De conversie naar een GWSW-uitwisselingsformaat kunt u vanuit uw beheersysteem doen of, als uw beheersysteem niet (volledig) in deze functionaliteit voorziet, door een hierin gespecialiseerde GWSW-adviseur of -programmeur laten doen.  Het vastleggen van afvoerende oppervlakken Een bepaalde mate van betrouwbaarheid is vereist om resultaten van hydraulische berekeningen te kunnen gebruiken voor verschillende doeleinden. Het voldoende inzichtelijk hebben van het afvoerend oppervlak, de geometrie en de structuur zijn hierbij de belangrijkste parameters. De fysieke gegevens van uw rioolstelsels, voor het maken van een theoretisch rioleringsmodel, beheert u over het algemeen in een rioolbeheersysteem. Aanvullende informatie zoals de capacitiet van pompen, in- en uitslagpeilen van pompen en de afvoerende oppervlakken, is vaak niet in het rioolbeheersysteem opgenomen. Deze gegevens worden in andere systemen en applicaties geregistreerd en beheerd. Vaak beschikken gemeenten over GIS-bestanden waarin alle verhardingen en overige terreinen die afwateren op de riolering of een andere voorziening zijn opgenomen. Het afkoppelen van aangesloten oppervlakken en het beperkt aansluiten van nieuwe oppervlakken is een belangrijk onderdeel van het huidige waterbeleid binnen gemeenten. Een GIS-bestand met afvoerende oppervlakken is daarom ook een dynamische kaart die in de tijd aan wijzigingen onderhevig is. Belangrijk aandachtspunt is het continu verbeteren van de gegevenskwaliteit en het actueel houden van deze gegevens van de bovengrond. Bij voorkeur verwerkt u de revisiegegevens van uw fysieke objecten in uw rioolbeheersysteem gelijktijdig met de wijzigingen in het GIS-bestand met afvoerende oppervlakken. In figuur A ziet u een voorbeeld van een gemeente waarin het verwerken van revisiegegevens van fysieke objecten in het rioolbeheersysteem is gekoppeld aan het verwerken van mutaties in de GIS-oppervlakkenkaart. Figuur A Synchroon beheer verwerken revisiegegevens in rioolbeheersysteem en GIS-bestand met afvoerende oppervlakken (Bron: gemeente Heusden) Vergroot afbeelding De bron van de GIS-bestanden is meestal de BGT. Naast de mutaties die u moet doen vanuit uw eigen administratie dient u uw GIS-bestand ook periodiek te actualiseren op basis van de BGT. Door ook het unieke BGT-ID te registreren in uw GIS-bestand kunt u eenvoudiger controles en actualisaties op basis van de BGT uitvoeren.    Als u nog niet beschikt over een digitale oppervlakkenkaart, kunt u gebruikmaken van de BGT-inlooptabel. Het uitvoeren van een nulmeting Om de basiskwaliteit van uw gegevens te controleren kunt u een nulmeting uitvoeren. Dit kunt u doen voor verschillende toepassingen. Voor elke toepassing zijn in het GWSW kwaliteitseisen opgenomen. Als resultaat van een nulmeting krijgt u een set meldingen over waarin uw gegevens afwijken van die kwaliteitseisen.   De nulmeting is alleen gebaseerd op de kwaliteitseisen en -specificaties voor een eerste kwaliteitsslag. U kunt de kwaliteitscontrole zelf verder uitbreiden en specificeren met aanvullende algoritmes en/of aanvullende kwaliteitseisen .   Voor het uitvoeren van een nulmeting moet u uw gegevens naar de GWSW-server uploaden. Het actualiseren van uw gegevens op basis van inspectiegegevens In uw beheersysteem registreert u de gegevens over de constructie, de ligging, de toestand, het functioneren en het gebruik van uw stedelijk waterareaal. Deze inhoudelijke en beschrijvende gegevens vormen de basis voor uw dagelijkse werkzaamheden. Voor uw werk is het belangrijk dat uw gegevens volledig en van goede kwaliteit zijn. Daarom moet u aandacht besteden aan het beheren van deze gegevens. Wanneer uw gegevens niet goed beheerd worden, neemt de betrouwbaarheid van de gegevens af en worden ze daarmee ook (gedeeltelijk) onbruikbaar. Gegevensbeheer als basis van informatievoorziening is in principe een continuproces. Het is van groot belang dat u uw gegevens meteen na het ontvangen van revisiegegevens aanpast in uw beheersystemen en applicaties. Hiermee blijven uw gegevens actueel en volledig. U dient bij het verwerken van mutaties in uw beheersystemen en applicaties zorg te dragen voor het toepassen van standaarden zoals het GWSW. U dient daarbij het consistente gebruik van GWSW-definities te bewaken. Dit kunt u doen door een protocol op te stellen voor het verwerken van revisies in uw beheersystemen en applicaties en dit binnen uw organisatie te waarborgen. Als er gegevens in het beheerbestand ontbreken of als u twijfelt aan de juistheid van de gegevens, moet u gegevens aanvullen en controleren. Soms kunt u een deel van de ontbrekende gegevens aanvullen op basis van recente inspectiegegevens. Daarnaast kunt u bij het uitvoeren van nieuwe inspecties aanvullende opdrachten geven om de ontbrekende gegevens te verzamelen of om bestaande informatie te controleren. Voor de inspecties is een formaat beschikbaar dat onderdeel uitmaakt van de GWSW-standaard. Gebruikmaken van dit formaat heeft als voordeel dat u inspectiegegevens eenvoudig kunt koppelen aan uw beheerbestand. Het koppelen van veldobservaties aan uw beheersysteem Via gegevensportalen kunnen medewerkers in het veld direct controleren of de situatie in het beheerbestand overeenkomt met de werkelijke situatie. Ook kunt u aan het gegevensportaal de functionaliteit toevoegen dat in geval van afwijkingen tussen de praktijk en het beheersysteem medewerkers in het veld de juiste informatie kunnen toevoegen. De beheerder kan deze gegevens vervolgens controleren en goedkeuren, waarna ze onderdeel gaan uitmaken van het beheersysteem. Het uitvoeren van een gevoeligheidsanalyse (impact onjuiste gegevens) Voor het beheer van het stedelijk watersysteem zijn niet alle gegevens even belangrijk. De mate van belangrijkheid is afhankelijk van wat u met de gegevens wilt doen. Als er gegevens ontbreken, kunt u aannames doen voor de ontbrekende waarden. Op basis van deze aannames kunt u een inschatting maken van bijvoorbeeld de vervangingswaarde of de capaciteit van uw systeem. Door vervolgens de waarden met bijvoorbeeld 25 en 50% te vergroten en te verkleinen en opnieuw een inschatting te maken, kunt u bepalen hoe gevoelig de uitkomsten zijn voor de aannames. Als de uitkomsten gevoelig zijn, zult u de ontbrekende gegevens in het veld moeten verzamelen om een betrouwbare inschatting te kunnen maken. Op basis van deze gevoeligheidsanalyse kunt u prioriteren in welke volgorde en op welke termijn u de ontbrekende gegevens moet verzamelen.