Directe en indirecte kosten

Als we in de kennisbank spreken van kosten, gaat het om aan de tijd toegerekende uitgaven, oftewel lasten. Er zijn directe en indirecte kosten. Dit onderscheid is belangrijk voor de doorberekening van de totale rioleringskosten en de vaststelling van de rioolheffingstarieven. Bij het onderscheid gaat het om het wel of niet bestaan van een rechtstreeks verband tussen de kosten en de geleverde prestatie. Bij een rechtstreeks verband is sprake van directe kosten. Is het verband tussen de kosten en de prestatie verder verwijderd, dan is sprake van indirecte kosten. Voorbeelden directe rioleringskosten kapitaallasten (rente en afschrijving) van investeringen in het rioolstelsel; personeelskosten van ambtenaren belast met het rioolonderhoud; kosten voor onderhoudsmateriaal; uitvoeringskosten van de rioolheffing. Voorbeelden indirecte rioleringskosten deel van de kosten voor het voeren van de salarisadministratie (overhead); deel van de huisvestingskosten van de gemeente (overhead); deel van onder meer porto-, reproductie- en literatuurkosten (overhead); deel van de kosten voor straatvegen (deelkosten). Directe kosten boekt de gemeente op het taakveld riolering. Indirecte kosten zijn de overheadkosten (verantwoord op het taakveld overhead) en de zogenaamde deelkosten (verantwoord op andere taakvelden) die de gemeente aan de rioleringstaak kan toerekenen. De totale kosten voor de gemeentelijke rioleringszorg zijn dus verspreid over meerdere taakvelden. Vanaf de begroting 2017 is het verplicht om in de paragraaf lokale heffingen een totaaloverzicht van de kosten weer te geven en inzicht te verschaffen in de mate van kostendekkendheid van de rioolheffing. Meer informatie hierover vindt u in Toerekenbare kosten gemeentelijke watertaken. Doorberekening overhead in de rioolheffing Doordat de gemeente de kosten voor de rioleringszorg verspreid over verschillende taakvelden boekt, moet zij het rioolheffingstarief extracomptabel berekenen. Daarbij moet de gemeente de overhead op een consistente manier toerekenen. Hoe zij dat in de tariefstelling doet, schrijft de wetgever niet voor. Dit heeft geleid tot de stellige uitspraak van de Commissie BBV in de notitie Overhead dat de raad de methode waarop de gemeente de overhead toerekent aan lokale heffingen, moet vaststellen en in de Financiële verordening moet opnemen. Bij de methodiek kunt u denken aan de door het CBS gehanteerde techniek (op basis van personeelskosten) of bijvoorbeeld naar rato van de omvang van de taakvelden. Meer informatie over de mogelijke methodieken vindt u in de Handreiking kostenonderbouwing paragraaf lokale heffingen van de VNG. Deelkosten in rioolheffing meenemen Als de gemeente kosten meeneemt die gedeeltelijk betrekking hebben op het product riolering, moet zij onderbouwen welk deel dat betreft. Bij het meenemen van dergelijke kosten (voor bijvoorbeeld straatvegen en baggeren) moet u als rioleringsbeheerder enigszins kunnen inschatten in hoeverre de kosten verband houden met het product riolering. De financieel deskundige kan dan vooraf een onderbouwde kostenraming maken bij het meenemen van kosten in de rioolheffing. Meer informatie vindt u in Kostenverdeling van activiteiten die deels de gemeentelijke watertaken betreffen. Jurisprudentie bepaalt dat een gemeente (deels) kosten in de heffing kan meenemen als de gemeentelijke riolering ze in ‘meer dan bijkomende mate’ veroorzaakt. Als de gemeente bijvoorbeeld de straat openbreekt en tegelijkertijd meerdere werkzaamheden verricht (nieuwe bestrating, kabels, leidingen en riolering), dan moet zij de kosten verdelen over de verschillende componenten. Als zij vijvers schoonmaakt, omdat die ook een functie vervullen bij de doelmatige afvoer van afvalwater (eventueel als overstort), kan zij een deel van de kosten verhalen via de rioolheffing. Hetzelfde geldt voor straatvegen als de gemeente dit deels doet om de rioolvervuiling te beperken, zodat zij de werking van het riool verbetert en onderhoudskosten bespaart. In de fiscale praktijk is ‘meer dan bijkomende mate’ overigens ‘meer dan 10%’.