Conclusies

Afstromend hemelwater Almere relatief schoon De concentraties van de verschillende parameters in het afstromende hemelwater in Almere zijn relatief laag ten opzichte van nationale en internationale referenties. Een mogelijke verklaring hiervoor zijn de specifieke eigenschappen van de Almeerse (en Nederlandse) hemelwaterstelsels: verdronken riolen met geen of nauwelijks afschot en daardoor lage stroomsnelheden in de stelsels. Hierdoor speelt bezinking een veel grotere rol in het transport van hemelwater dan in veel buitenlandse stelsels. Mogelijk spelen ook foutaansluitingen een rol. Vóór de metingen van pilot A zijn in de drie onderzochte hemelwaterstelsels zo veel mogelijk foutaansluitingen opgespoord en verholpen (zie pilot 6). De meetresultaten in Almere zijn hierdoor niet of nauwelijks beïnvloed door afvalwater vanuit foutaansluitingen. Weinig verschil in kwaliteit afstromend hemelwater Almeerse wijken De kwaliteit van het afstromende hemelwater in de verschillende wijken is voor veel parameters onderling goed vergelijkbaar. Toch zijn er enkele duidelijke uitzonderingen. De ouderdom van de onderzochte wijk bij Sluis is mogelijk een verklaring voor de gemeten hoge loodconcentraties. Het grondwater op de Palembangweg is de oorzaak van significant hogere concentraties arseen, ijzer en totaal fosfaat op deze locatie. Daarnaast kent Palembangweg (een nieuwe wijk met weinig risico) lagere concentraties zink, koper en minerale oliën en lagere waarden voor hygiënische parameters (intestinale enterococcen en E. coli) dan de locaties Baljuwstraat en Sluis. De onopgeloste bestanddelen in het hemelwater van alle drie locaties in Almere zijn matig 12 bezinkbaar. De potentiële rendementen van zuiverende voorzieningen die zijn gebaseerd op het principe van bezinking zijn daarmee per definitie relatief laag. Wijken gebouwd vóór en na 1985: geen eensluidende conclusie Voor de QuickScan (zie Selectie onderzoekslocaties) zijn in 2009 tijdens neerslag uit dertig hemelwateruitlaten verdeeld over Almere in totaal honderd steekmonsters genomen. Uit de analyseresultaten bleek dat wijken gebouwd vóór 1985 aanzienlijk ‘viezer’ zijn dan wijken gebouwd na 1985: het aantal overschrijdingen van MTR-waarden lag significant hoger. Ook de analyseresultaten van pilot 1 leveren hogere SMC’s voor zink, koper, lood, minerale oliën en hygiënische parameters voor Sluis (woonwijk gebouwd vóór 1985) dan voor Palembangweg (woonwijk gebouwd na 1985). Maar onduidelijk is in hoeverre de hoeveelheid grondwater bij Palembangweg (vier keer meer dan bij Sluis) via verdunning bijdraagt aan de gevonden lage concentraties voor genoemde parameters. Sterke dynamiek in waterkwaliteit tijdens neerslag De kwaliteit van afstromend hemelwater varieert op alle drie locaties sterk tijdens hemelwaterafvoer. De continue troebelheidsmetingen laten zien dat het afvoerdebiet vaak een directe relatie heeft met de concentratie onopgeloste bestanddelen en daaraan gebonden stoffen. Een sterk en plotseling toenemend debiet leidt vaak tot een piek in concentratie onopgeloste stoffen. De geleidbaarheidsmetingen geven vooral informatie over de verhouding tussen grond- en hemelwater in de riolering. Vóór de regen zit in de (verdronken) stelsels vaak grondwater, bij grote buien komt hiervoor (deels) hemelwater in de plaats. Na de bui vervangt langzaam instromend grondwater geleidelijk weer het hemelwater in de stelsels, met bijbehorende hogere geleidbaarheidswaarden. Oppervlaktewater dat eventueel via de hemelwateruitlaat instroomt, kan de hier beschreven processen verstoren.