Naar buiten: primeur voor veelzijdig Wageningen

Verslag van het werkbezoek van RIONEDdirecteur Hilde Niezen aan Wageningen op 15 februari 2022, het eerste voor de rubriek ‘Naar buiten’.

Op 15 februari was ik samen met twee collega’s te gast bij Harry Post, projectleider riolering en waterhuishouding in de gemeente Wageningen. Mijn eerste werkbezoek was meteen een sportieve fietstocht, want in Wageningen zijn fikse hoogteverschillen te overwinnen. Dat maakte de tocht meteen ook geweldig interessant.

Zandgrond, infiltreren en afkoppelen, samen met bewoners

We begonnen na een stevig klimmetje aan de hooggelegen oostkant van Wageningen. Het grondwater bevindt zich daar op zo’n 4 meter diepte, zodat al het overtollige water moeiteloos kan infiltreren in het zand. Afkoppelen is hier niet moeilijk, maar droogte is wel een probleem. Als het niet regent, is hier ook écht geen water. Harry vertelde hoe het oude gemengde stelsel buurt voor buurt is omgevormd, waarbij veel oppervlak is afgekoppeld naar infiltratievoorzieningen. Daarbij zoekt Wageningen de samenwerking met bewoners: de gemeente sluit hun huisaansluiting voor ze aan op het riool als ze in ruil daarvoor hun hemelwaterafvoer afkoppelen en het water op eigen terrein infiltreren. Dat werkt. Nog een bijzonderder voorbeeld is dat in de jarenvijftigbuurt ‘Benedenbuurt’ de rioolwerkzaamheden op verzoek van de bewoners uiteindelijk acht jaar zijn uitgesteld. Dat was de tijd die de bewoners nodig hadden om plannen te maken voor hun eigen warmtenet, binnenkort start het gezamenlijke project.

Kleigrond, waterberging en watertekort

In het laagste deel van de stad was het beeld totaal anders. Daar ligt een nieuwe wijk op kleigrond waarin het water nauwelijks wegzakt. In het ontwerp van dit stadsdeel is daar zichtbaar rekening mee gehouden: we zien brede waterpartijen voor waterberging en natte natuur. In Wageningen vind je ook historisch water in de 13e-eeuwse stadsgracht, met een recente bijzondere watergang dwars door de stad om deze stadsring door te spoelen. De waterlus die zo ontstaat, houdt het water schoon en heeft ook een ecologische functie. Ondanks deze aanvoer blijft er een watertekort, eigenlijk is er meer water nodig om voldoende stroming te krijgen en het water in de stadsgracht te verversen. Wageningen is in gesprek met buurgemeente Ede en het waterschap om ook dit probleem in een integraal project op te lossen.

Rijn: afvoer overtollig water, waterkering en waterveiligheid

En dan is er nog de Rijn, het ideale afvoerkanaal voor overtollig water en een incidentele overstort. Hier heeft Wageningen met een primaire waterkering een directe connectie met waterveiligheid. Een actueel thema, want we hebben in Limburg recent nog gezien hoe het water in de rivieren een bedreiging kan zijn voor alle mensen achter de dijken.

Probleem hier is oplossing daar

Na de fietstocht was er koffie in het gemeentehuis en nog wat extra uitleg bij de kaart, waarop de karakteristieken van al die gebieden ook duidelijk zichtbaar zijn. Het was mooi om te zien dat soms het probleem in het ene gebied een eindje verderop een oplossing kan bieden. Wageningen kun je opdelen in gebieden met totaal verschillende klimaatadaptieve opgaven. Voor mij was dit een mooie inkijk in de veelzijdigheid van stedelijk waterbeheer en de uitdagingen waarvoor we met elkaar staan.

Advies aan Stichting RIONED

Na een paar uur fietsen en praten verlieten we Wageningen weer. Maar niet voor ik Harry vroeg om zijn advies aan Stichting RIONED. Zijn advies sloot naadloos aan bij zijn eigen filosofie: leg niet overal een kwantitatieve standaard op. Zet vakmensen aan om eerst na te denken over welke problemen eigenlijk moeten worden opgelost, zodat ze daarna pas keuzes maken over het hoe. Verder heeft Harry behoefte aan teksten, tekeningen en/of animaties om in te zetten bij de communicatie met bewoners over stedelijk waterbeheer en rioleringsprojecten.

Een mooi advies, een heldere vraag en goede stof tot nadenken. De praktijk in Wageningen en de aanpak van de gemeente zijn heel inspirerend. Harry, dank je wel!
 

Oproep: nodig me uit!

Hebt u een interessant project of verhaal over stedelijk waterbeheer? In de rubriek ‘Naar buiten’ wil ik ons mooie vakgebied in de volle breedte in beeld brengen. Wat speelt er bij u of waar bent u trots op? Laat het mij weten, ik kom graag bij u op bezoek. Stuur een mail naar: info@rioned.org. Wie weet tot binnenkort!