Causaal verband (eis 4 onrechtmatige daad)

Als onrechtmatigheid (eis 1), toerekenbaarheid (eis 2) en schade (eis 3) zijn vastgesteld, moet de benadeelde aantonen dat sprake is van een causaal verband. Hiervan is sprake als de schade zich niet zou hebben voorgedaan als de onrechtmatige daad niet was gepleegd. De dader is niet aansprakelijk als de schade ook zou zijn ontstaan zonder de onrechtmatige daad (de veronderstelde dader is in zo'n situatie dus geen dader). Redelijke mate van zekerheid Er is een causaal verband als sprake is van "een redelijke mate van zekerheid". De gemeente Hardenberg liet in 2010 een nieuw gemeentehuis bouwen. Daaraan voorafgaand vond in 2008 een geotechnisch onderzoek plaats. Verder werd in een straal van 30 meter rond de bouwplaats een bouwkundige vooropname uitgevoerd aan de aangrenzende percelen. Daarna kon de sloop van het oude gemeentehuis beginnen. Na de sloop werd een damwand in de grond geslagen om de bouw van het nieuwe gemeentehuis mogelijk te maken. Even daarna volgde een bronbemaling. Een bewoner van een huis dat op ruim 70 meter van de bouwplaats lag, claimde schade aan zijn woning. De vraag was toen of die schade was veroorzaakt door de werkzaamheden, in het bijzonder door trillingen. In 2013 oordeelde de rechtbank dat de eiser onvoldoende had aangetoond dat de schade aan zijn woning was ontstaan als gevolg van het onrechtmatig handelen door de gemeente. Uit de overlegde rapporten bleek immers niet dat de scheurvorming in de woning van de eiser ontstaan was door de uitgevoerde werkzaamheden. Er bestond weliswaar een kans dat de scheurvorming was veroorzaakt door de werkzaamheden, maar dit was allerminst zeker. Daarbij speelde ook een rol dat de gemeente het gestelde verband uitdrukkelijk had weersproken (Rechtbank Overijssel, 19 juni 2013, ECLI:NL:RBOVE:2013:4642). Tip: Breng vooraf de staat van omliggende bouwwerken in kaart Het is verstandig om voorafgaand aan (riolerings)werkzaamheden de staat van bouwwerken op te nemen. Laat bijvoorbeeld een onafhankelijk bureau bij alle aangrenzende panden foto's van de binnen- en buitenkant nemen en daarvan een rapportage maken. Als achteraf schade wordt geclaimd, is met dat rapport te bekijken of die schade verband houdt met de uitgevoerde (riolerings)werkzaamheden. Wat is naar redelijkheid toe te rekenen? Bij een causaal verband gaat het om het vaststellen van de aansprakelijkheid en de omvang van de schade. Om de aansprakelijkheid te kunnen vaststellen, is in beginsel voldoende dat tussen daad en geleden schade een oorzakelijk verband bestaat. Voor de omvang van de schade moet worden vastgesteld welke gevolgen van de daad nog zijn toe te rekenen aan de aansprakelijke persoon. Deze zogenaamde 'toerekening naar redelijkheid' hangt onder meer af van: de aard van de aansprakelijkheid (eerder toerekening bij schuld dan bij buiten schuld); de aard van de overtreden norm (eerder toerekening bij schade waartegen de norm bij uitstek wil beschermen); de aard van de schade (eerder toerekening bij overlijdens- of letselschade dan bij zaak- en vermogensschade); de voorzienbaarheid van de schade (eerder toerekening bij voor de hand liggende c.q. voorspelbare schade); de aard van de gedraging. Minder schadevergoeding bij (deels) eigen schuld De verplichte schadevergoeding valt lager uit als "de schade mede een gevolg is van een omstandigheid die aan de benadeelde is toe te rekenen" (art. 6:101 Burgerlijk Wetboek). Dit betekent dat iemand die schade heeft geleden maar in het ontstaan daarvan zelf een aandeel had, slechts recht heeft op een gedeeltelijke schadevergoeding. Zo'n aandeel kan ook zijn dat de schadelijdende partij heeft nagelaten zelf maatregelen te nemen om schade te beperken of te voorkomen.