Hoe water en groen terugkeert in Eindhoven

Op uitnodiging van Michiel Bosch maakten vier RIONED-collega’s kennis met de stad Eindhoven. En niet alleen met de stad, want bij aankomst in het Stadhuis zaten er zo’n  15 medewerkers van gemeente en waterschap die allemaal op de een of andere manier bezig zijn met stedelijk water. Het werd een boeiende dag waarin we kennis maakten met de Eindhovense historie, en ook met de innovatieve rekentool die Eindhoven gebruikt om ruimtelijke ontwikkelingen te toetsen op klimaatadaptatie.

Eén bemalingsgebied

Het rioolsysteem van Eindhoven beslaat zo’n 1400 km riool waarvan het meeste naoorlogs is. De oudste delen stammen uit het begin van de vorige eeuw. Het is met name één bemalingsgebied; het overgrote deel in Eindhoven is van een aaneengesloten stelsel dat het afvalwater onder vrijverval transporteert naar het influent gemaal van het waterschap. De gemeente Eindhoven kent hoge en lage gebieden, met een verschil in maaiveldhoogte van zo’n 5 meter. Er zijn dan ook grote verschillen in de waterhuishouding. Sommige gebieden hebben watertekort, in andere, zoals het stationsgebied, komt het water soms door de tegels omhoog. 

Terugbrengen van historisch water

Om deze problemen op te lossen is Eindhoven bezig met een zeer grote operatie: het terugbrengen van de Gender in de stad. Deze waterloop is ooit gedempt voor de aanleg van het Philips terrein en is nu op die plek weer terug. Het deel in het Victoriapark is nu in uitvoering, en eind 2028 moet het laatste stuk bij het station klaar zijn. Eindhoven maakt op nog meer plekken ruimte voor water. In de stad met wadi’s, waterbergende parkjes en ondergrondse oplossingen. En ook ten noorden van de stad waar een beekdal kan fungeren als waterbassin met een enorme bergingscapaciteit.

Ruimtelijke ontwikkelingen: de rekentool

Om te zorgen dat nieuwe ontwikkelingen meteen klimaatadaptief worden aangelegd ontwikkelde Eindhoven een eigen systematiek, die door Frank van Ekert wordt toegelicht. Ontwikkelaars moeten daarvoor gebruik maken van de rekentool.eindhovenduurzaam, waarbij ze met bijvoorbeeld groene daken, tuinen of open verharding invulling kunnen geven aan de wateropgave van hun project. Hoe beter de maatregel, hoe meer die meetelt. Om deze rekentool juridisch afdwingbaar te maken heeft de Eindhovense raad een paraplubestemmingsplan waterberging vastgesteld voor de hele stad.

Frank vertelt dat de rekentool heel goed bevalt. Het is goed gekoppeld aan het bouwproces en door de juridische borging is er geen discussie.

De plannen zijn groener en inspirerender geworden, en vanaf volgend jaar krijgt ook de groenkwaliteit, toegankelijkheid en natuurwaarde van het groen een nadrukkelijke rol. Eindhoven wil graag deze systematiek delen. En liever nog wordt in heel Nederland een dergelijke regel van toepassing, want het komt nu ook nog voor dat een ontwikkelaar probeert om gemeenten tegen elkaar uit te spelen. Voor Stichting RIONED een interessante en herkenbare vraag, die we graag meenemen bij de opstart van ons onderzoeksprogramma voor normering van toekomstbestendige inrichting.

De stad in

Na een heerlijke lunch in het Van Abbemuseum gaan we de stad in. De eerste stop is bij het Van Abbemuseum zelf, want dat blijkt een eigen peilgestuurde waterkering te hebben in de Dommel om te voorkomen dat bij hoog water de kunstcollectie in gevaar kan komen. Een mooi staaltje, maar we stellen ook vast dat de locatiekeuze voor dit prachtige museum in de huidige tijd vermoedelijk iets anders zou zijn aangepakt. In ieder geval: hoger!

De wandeling voert ons langs veel vergroende plekjes met wadi’s, nieuwe parken en heringericht industrieel gebied. Ook het uitgaansgebied heeft de nodige wateropgaven, maar ook een verborgen park en prachtige groene straatjes. Onze wandeling eindigt bij de Stadsbrouwerij. Een geslaagd bezoek met veel inspiratie.