De nieuwe Europese richtlijn stedelijk afvalwater, ofwel de Urban Wastewater Treatment Directive (UWWTD), treedt naar verwachting tegen het eind van dit jaar in werking. Dat heeft gevolgen voor de gemeentelijke watertaken, wat en hoe precies is nog onduidelijk. Stichting RIONED start vanaf dit najaar met de concretiseringsslag. We zijn nog op zoek naar leden voor de begeleidingscommissie.
Het tijdpad tot inwerkingtreden nieuwe richtlijn
De herziene richtlijn is één van de belangrijkste resultaten van het actieplan van de EU voor nulvervuiling. Op 29 januari dit jaar hebben de onderhandelaars van de Europese Raad en het Europees Parlement een voorlopige politieke overeenkomst bereikt over het voorstel om de Europese richtlijn voor de behandeling van stedelijk afvalwater te herzien. Het vervolg:
- Net voor de zomer de juridische en taalkundige check van de overeengekomen tekst
- 15 juli bespreking van de opmerkingen van alle lidstaten gezamenlijk met ook vertegenwoordigers van het Europees Parlement en de Commissie
Verwachting:
- September alle vertalingen op basis van de aangepaste versie.
- Oktober formele bekrachtiging door het nieuwe Europese Parlement, daarna ter bekrachtiging door lidstaten in de Ministerraad van de EU.
- November officiële publicatie.
Implementatie in Nederland
Uiterlijk 36 maanden na de datum van inwerkingtreding van de UWWTD moeten de lidstaten een nationaal uitvoeringsprogramma voor de richtlijn hebben opgesteld. Het ministerie van I&W staat hiervoor aan de lat. Tegelijkertijd zullen koepelorganisaties een bijdrage leveren aan dat uitvoeringsprogramma én aan passende ondersteuning voor gemeenten en waterschappen.
Wat gaat Stichting RIONED doen?
Vanaf september gaat Stichting RIONED daarom met Erik Liefting, Jan Hartemink (adviseurs), Remco Jonker en Annette Zwinderman (gemeentelijke beleidsmedewerker/adviseur) aan de slag. Deze kerngroep zoekt specifiek voor de gemeentelijke watertaken naar antwoorden op de vragen zoals wat staat er al in de Nederlandse wet, wat is er nieuw met de invoering van de UWWTD, wat doen we al, wat is er extra nodig, en op welk schaalniveau?
Zo maakt Stichting RIONED in 2024 o.m. een analyse van de belangrijke artikelen in de richtlijn in relatie tot haar Kennisbank en de gemeentelijke planvormen. De bovengenoemde deadlines van de richtlijn geven voldoende ruimte voor de uitwerking in hulpmiddelen in de loop van volgend jaar ter ondersteuning van de gevraagde inspanning door gemeenten.
Naast de artikelen 3 en 4 in de UWWTD zijn vooral artikelen 5, 19, 21 en 24 relevant als het gaat om de gemeentelijke watertaken.
Benodigde afvalwatersystemen en sanitaire voorzieningen
Artikel 3 gaat over het ontwerp, de constructie en het onderhoud van afvalwatersystemen, die moeten worden uitgevoerd in overeenstemming met de beste technische kennis zonder dat deze buitensporige kosten met zich meebrengt. De richtlijn noemt expliciet aandacht voor het volume en de kenmerken van stedelijk afvalwater, voor preventie van lekkage, infiltratie en foutaansluitingen en voor beperking van vervuiling van ontvangende oppervlaktewater door overstorten en hemelwateruitlaten.
Artikel 4 gaat over de aanwezigheid van voldoende sanitaire voorzieningen, in het bijzonder voor kwetsbare groepen (in relatie tot de sustainable development goals).
Planverplichting en verantwoording
Artikel 5 (met bijlage 5) beschrijft de verplichting voor een geïntegreerd plan voor stedelijk afvalwaterbeheer. Dit geldt voor agglomeraties van meer dan 100.000 i.e., uiterlijk 2033, en voor risicovolle agglomeraties tussen 10.000 en 100.000 i.e. uiterlijk 2039. Elke lidstaat moet juni 2028 een lijst met risicovolle agglomeraties gereed hebben. Het plan zal moeten weergeven wat de assets zijn en hoe het systeem functioneert tijdens droogweer en regenval, met een helder inzicht in de emissies. Daarmee lijkt dit plan op ons Systeemoverzicht Stedelijk Water (SSW).
Artikel 19 gaat over individuele installaties voor behandeling van afvalwater (IBA’s). Van belang is het inzicht te hebben in de werking en de emissies. Volgens de richtlijn is toepassing van IBA’s mogelijk als daarmee eenzelfde graad van bescherming van het milieu wordt bereikt als met een openbaar vuilwaterriool. Dit sluit aan bij Nederlandse wetgeving.
Artikelen 21 en 24 gaan over de verantwoording van de werking van het systeem en behaalde resultaten. Dit zal een toename van monitoring en modellering van het systeem betekenen. De richtlijn spreekt over het uitvoeren van ‘representatieve monitoring op relevante punten’, van overstorten en hemelwateruitlaten van in de richtlijn genoemde concentratie en belasting van parameters. Artikel 24 vraagt over de werking meer informatie beschikbaar te stellen voor het publiek.
De tekst van de voorlopige overeenkomst tussen de Raad en het Parlement: Urban wastewater: Council and Parliament reach a deal on new rules for more efficient treatment and monitoring - Consilium (europa.eu)
. Direct naar de pdf.
Oproep Begeleidingscommissie
Wij zullen een begeleidingscommissie samenstellen met stedelijk waterbeheerders uit enkele kleinere, middelgrote en grotere gemeenten. Heb je interesse om hierin actief mee te werken, stuur dan een e-mail naar info@rioned.org.