Tool voor stedelijke waterkwaliteit en klimaatadaptatie
Begin 2023 is het i-report Stedelijke Waterkwaliteit, Klimaat en Adaptatie van Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat (NKWK) gelanceerd. Dit is een interactieve handleiding van het achtergrondrapport van december 2022. Het i-report helpt u bewust te worden van het effect van klimaatadaptatiemaatregelen op de waterkwaliteit én de effecten van klimaatverandering zelf op de waterkwaliteit. Stichting RIONED interviewde de voorzitter van de begeleidingscommissie Sita Vulto (HDSR) en gemeentelijk begeleidingscommissielid Marcel Clewits.
Download i-report Stedelijke Waterkwaliteit Klimaat en Adaptatie.
Ga naar het kennisdossier Stedelijke Waterkwaliteit.
Relatie tussen klimaat, adaptatie en waterkwaliteit
Droogte voorkomen, piekbuien opvangen en hittestress tegengaan. Gemeenten en waterschappen hebben klimaatadaptie hoog op de agenda staan. Het thema waterkwaliteit wordt daarbij steeds belangrijker. Want ook hitte, wateroverlast en droogte hebben effecten op de kwaliteit van het oppervlaktewater, zowel op de ecologische kwaliteit als de belevingskwaliteit en de biodiversiteit. Marcel Clewits werkt als adviseur water voor zowel gemeente Aalsmeer (30.000 inwoners) en gemeente Amstelveen (80.000 inwoners). Hij merkt dat het waterschap steeds vaker vraagt om aan te tonen dat de waterkwaliteit niet verslechtert bij inrichtings- of klimaatmaatregelen. Marcel had voorheen geen idee waar te beginnen. “Wat zijn precies de effecten van klimaatverandering en klimaatadaptatiemaatregelen op de stedelijke waterkwaliteit? Wat zijn sturende parameters en wat is mijn handelingsperspectief om met deze effecten om te gaan?”
Klimaatadaptatiemaatregelen kunnen de waterkwaliteit positief of negatief beïnvloeden. Om te voorkomen dat adaptatiemaatregelen een negatief effect hebben op de waterkwaliteit, is het belangrijk om te weten welke effecten er kunnen optreden.
NKWK-onderzoek Klimaatbestendige stad
Het onderzoeksconsortium NKWK-Klimaatbestendige stad met Arcadis, Deltares, RIVM, TAUW, Royal HaskoningDHV (RHDHV) en Stichting Climate Adaptation Services (CAS) is met deze vragen aan de slag gegaan. NKWK staat voor het Nationaal Kennis- en Innovatieprogramma Water en Klimaat dat wordt gefinancierd door het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat).
Er zijn drie producten in dit onderzoek ontwikkeld:
- Het hoofdproduct is een interactieve tool (het i-report) waarmee gebruikers snel en gemakkelijk inzicht krijgen in de mogelijke effecten van klimaatverandering en klimaatadaptatie op de stedelijke waterkwaliteit.
- Een technisch achtergronddocument.
- Het kennisdossier 'Stedelijke Waterkwaliteit' op het Kennisportaal Klimaatadaptatienederland.nl met de ontsluiting van de onderzoeksresultaten en het i-report.
Bewustwording waterkwaliteit
Marcel Clewits is blij met het i-report: “Het is een toegankelijk hulpmiddel. Geen dik rapport, maar een interactieve pdf waarin je op basis van jouw specifieke vraag door de informatiesheets klikt. Met beknopte informatie en iconen over klimaatadaptatiemaatregelen, indicatoren en stuurvariabelen. Het helpt mij om klimaatmaatregelen bewuster te kiezen en dimensioneren zonder negatief effect op de waterkwaliteit. Ook mijn collega’s van Stedenbouw, zijn blij met deze praktische tool. Zo kunnen ze aan de voorkant van plannen al rekening houden met water en klimaat. Het zorgt voor bewustwording.”
Positieve insteek, wat kan wél
Sita Vulto benadrukt de positieve insteek van het onderzoek en het i-report. “Het is oplossingsgericht, hoe kun je wél waterkwaliteitsvriendelijke klimaatadaptatiemaatregelen nemen. De oppervlaktewaterkwaliteit bepaalt ook de belevingswaarde, recreatiemogelijkheden en biodiversiteit. Niemand wil dat verslechteren. Meestal zijn adaptatiemaatregelen met kleine aanpassingen al vriendelijk voor de waterkwaliteit te maken. Bijvoorbeeld een nieuwe bomenrij niet tussen het fietspad en de watergang inplannen, maar een paar meter opschuiven naar de andere kant van het fietspad. Dat zorgt voor minder bladval in de watergang wat beter is voor de waterkwaliteit. Een ander voorbeeld is om wél groene daken aan te leggen, maar deze níet te bemesten. Dit bevelen leveranciers wel aan, maar is niet nodig en zelfs nadelig voor de waterkwaliteit.”
Denk mee
Sita en Marcel roepen iedereen op om kennis te maken met het i-report. Klik er doorheen, gebruik het, tip uw collega’s. Het is een levend document dat verder verbeterd wordt. Dit jaar bijvoorbeeld wordt het verder verfijnd door de indicatoren zoals watertemperatuur, zoutgehalte en doorstroming per watertype en gebruiksfunctie te beschouwen om tot grenswaarden te komen. Ook worden in 2023 specifieke casussen uitgewerkt om het i-report te optimaliseren. Hierbij werkt het kennisconsortium nauw samen met andere projecten en organisaties die zich met dit onderwerp bezighouden.
Uw feedback
Graag krijgt de Begeleidingscommissie uw feedback op het i-report en de andere onderzoeksproducten. Zijn er zaken die u mist? Heeft u toevoegingen of tips? Kunnen we de gebruiksvriendelijkheid nog verder verbeteren? U kunt uw feedback sturen aan menno@climateadaptationservices.com.
Ook als u interesse heeft om mee te denken in de begeleidingscommissie of een gebruikersgroep kunt u zich aanmelden.
Voor inhoudelijke vragen kunt u ook contact opnemen met Sita Vulto van HDSR.
Meer achtergrondinformatie vindt u in de onderzoeksrapporten: Stedelijke Waterkwaliteit, Klimaat en Adaptatie (2022) (pdf, 5.5 MB) en Stedelijke Waterkwaliteit, Klimaat en Adaptatie (2021) (pdf, 1.6 MB) en het kennisportaal.
Maak uw persoonlijke account aan!
Krijg toegang tot de volledige kennisbank 
Ontdek de mogelijkheden van Mijn RIONED Nog geen lid van RIONED?
Draag bij aan de innovatie van onze sector 
Kortingen op evenementen en cursussen