Gemeenten leveren via de KLIC de liggingsgegevens van de hoofdriolering en vanaf 2018 ook de kolk- en perceelaansluitingen voor zover beschikbaar. Maar er bestaat onduidelijkheid bij veel gemeenten wat de Wet Informatie-uitwisseling Bovengrondse en Ondergrondse Netten (WIBON) precies verplicht. Daarnaast ziet Stichting RIONED dat veel meer ondergrondse infrastructuur, zoals infiltratievoorzieningen, risico loopt op graafschade. Die infrastructuur kan een betere bescherming krijgen door een verplichte uitwisseling van liggingsgegevens.
Liggingsinformatie van de hoofdriolering wordt in het algemeen goed aangeleverd aan KLIC (via IMKL). Helaas geldt dit nog niet voor de liggingsinformatie van zowel kolk- als perceelaansluitleidingen. Die informatie wordt nog maar beperkt ontsloten. Dat bleek uit steekproeven die de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur (RDI) uitvoerde bij diverse gemeenten. De bevindingen van de RDI waren aanleiding voor Stichting RIONED om met hen in gesprek te gaan.
Waar ligt de grens van het netwerk?
Zoals bekend zijn aansluitleidingen (zowel kolk- als perceelaansluitleidingen) onderdeel van het net. Alleen bleek uit de RDI steekproeven dat de beheergrens van het net niet altijd duidelijk is. De WIBON verplicht elke beheerder om liggingsinformatie uit te wisselen van zíjn net. In het algemeen hanteren gemeenten bij perceelaansluitleidingen het ontstoppingsstuk (erfscheidingsputje) als overgang van het eigendom van de aansluitleiding en dus ook voor de bijbehorende beheerverantwoordelijkheid. De grens van het netwerk valt dus meestal samen met de perceelgrens. Toch komen er ook situaties voor waarin het minder duidelijk is. Het is daarom belangrijk dat de begrenzing van het netwerk vastgelegd is in het omgevingsplan of in een aparte aansluitverordening. De Kennisbank gaat hier uitgebreider op in
.
Er is toch een uitzondering voor de perceelaansluitleidingen?
Bij riolering geldt de verplichting voor het aanleveren van liggingsinformatie van perceelaansluitleidingen wanneer die informatie digitaal bekend is. De liggingsinformatie van aansluitleidingen op de riolering van vóór 2018 hoeft nog niet gevectoriseerd aangeleverd te worden, tenzij die vanwege werkzaamheden ter plaatse geregistreerd en digitaal vastgelegd kan worden. De landelijke overheid moet nog aangeven welke regels voor aansluitleidingen gelden vanaf 1 januari 2028. Stichting RIONED ziet graag dat de uitzonderingsregeling blijft bestaan, omdat het argument ervoor onverminderd geldt: het inzamelen en inmeten van de ligging van aansluitleidingen anders dan bij werkzaamheden zouden onnodig forse kosten geven en maar beperkte baten.
Wat speelt er nog meer?
Voor kabels en leidingen regelt de WIBON de verplichte ontsluiting van liggingsgegevens, maar voor allerlei andere typen ondergrondse voorzieningen en objecten is helaas nog niets geregeld. Denk aan allerhande infiltratievoorzieningen, maar ook aan boombunkers, afvalcontainers, lichtgewicht wegfunderingen en meer. Voor allerlei voorzieningen is naast het ruimtebeslag ook de opbouw van groot belang. Bij dergelijke voorzieningen kunnen grondroerders veel meer maatschappelijke schade veroorzaken dan bij rioolaansluitleidingen. Deze ondergrondse voorzieningen verdienen dus betere bescherming tegen graafschade. Daarnaast zien we nóg een positieve kant aan een verplichting tot uitwisseling van de liggingsgegevens: goede en eenduidige registratie is een basisvoorwaarde voor beheren en monitoren van de voorzieningen.
Samenvattend
Stichting RIONED gaat samen met het GPKL en VNG in gesprek met de RDI en de ministeries van Economische Zaken, Infrastructuur en Waterstaat, Binnenlandse Zaken en Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening. Wij zetten voor toekomstige regelgeving in op de volgende punten:
- De verplichting om liggingsinformatie van aansluitleidingen gevectoriseerd aan te leveren blijvend te laten gelden voor nieuwe leidingen én leidingen die opgegraven worden ten behoeve van ondershoudswerkzaamheden en renovatie. Dus géén verplichting voor reeds bestaande kolk- en perceelaansluitleidingen (aanleg voor 2018) waar geen werkzaamheden zijn.
- De verplichte informatie-uitwisseling ter voorkoming van graafschade uit te breiden naar alle of in ieder geval zoveel mogelijk andere typen ondergrondse infrastructuur (zoals infiltratievoorzieningen).