Sinds de aanbieding van de petitie ‘Maak vochtige doekjes plasticvrij’
aan de tweede Kamer in december is er veel gebeurd, met als uitkomst: het kabinet gaat in Europees verband actief de problemen door vochtige doekjes in het afvalwatersysteem en milieu bestrijden. We geven een beknopte terug- en vooruitblik.
Nieuwe ontwikkelingen
De ontwikkelingen rondom plasticvrije vochtige doekjes hebben zich de laatste maanden in een rap tempo opgevolgd. Na jaren van signalen uit de praktijk over verstoppingen en vastlopende pompen door vochtige doekjes is het onderwerp niet alleen in de media gaan leven, ook de politiek komt in beweging. Stichting RIONED heeft zich samen met de Unie van Waterschappen met succes hard gemaakt om het plasticvrij maken van vochtige doekjes bij de Tweede Kamer en het kabinet te agenderen. Dit heeft geleid tot geleid tot steun van de Staatssecretaris, maar ook tot een motie tegen een nationaal verbod. Nu het momentum daar is blijft Stichting RIONED zich actief inzetten om het dossier hoog op de agenda te houden – in Den Haag én in Brussel.
Petitie heeft effect
In december 2024 overhandigden Stichting RIONED, de Unie van Waterschappen, Techniek Nederland, Vereniging van Zuiveringsbeheerders en VNG een petitie aan de Tweede Kamer met de oproep om vochtige doekjes plasticvrij te maken. Daarin is nogmaals benadrukt dat deze doekjes ernstige rioolproblemen en milieuvervuiling veroorzaken, wat jaarlijks tientallen miljoenen euro’s kost. De petitie bleek tezamen met de maatschappelijke druk vanuit de media effectief te zijn, want het kabinet voelt zich geroepen het onderwerp op de agenda te zetten.
Steun en motie
In februari 2025 steunde staatssecretaris Chris Jansen in een kamerbrief (Infrastructuur en Waterstaat, PVV) een verbod op vochtige doekjes met plastic en kondigde hij aan dat het kabinet bij de aankomende herziening van de Europese Single-Use Plastics (SUP) Richtlijn inzet op verdere maatregelen. Dat juichen wij toe. Vervolgens kwam de teleurstelling dat op 18 maart 2025 een motie van PVV en VVD werd aangenomen waarin de regering werd verzocht af te zien van een nationaal verbod op deze doekjes. De ongelukkige motie werd met een minimale meerderheid van 73 stemmen voor en 72 tegen aangenomen. Desondanks blijft de discussie over plastic in vochtige doekjes actueel, met mogelijke toekomstige Europese regelgeving in het verschiet.
Europese oplossing
Stichting RIONED stuurt namelijk niet aan op een totaalverbod op vochtige doekjes, wel om het plasticvrij maken ervan. Hierbij richten we ons niet aan op het aanpassen van nationale regelgeving. Wat ons betreft gaat het om een Europese oplossing voor, zoals gezegd, de kosten die gepaard gaan met plastic in vochtige doekjes en om milieuvervuiling te voorkomen. Vandaar dat Stichting RIONED zich de komende tijd ook gaat inzetten om de vochtige doekjes bij de Europese Commissie en het Europese Parlement te agenderen. Gelukkig bevestigde de staatssecretaris op 16 april in de Tweede Kamer dat het kabinet zich blijft inzetten voor een Europese oplossing voor de problemen en kosten.
Het onderwerp leeft
Niet alleen de politiek houdt zich bezig met dit onderwerp. De media hebben afgelopen maanden ook het belang van plasticvrije vochtige doekjes ingezien en er volop aandacht aan gegeven. Onder andere Arjen Lubach heeft er in zijn avondshow een pakkend item van gemaakt en ook NRC en de NOS hebben er goed bij stilgestaan. Plasticvrije vochtige doekjes zijn en blijven zo een vraagstuk dat leeft in de maatschappij.
Producenten passen zich al aan
De afvalwatersector ziet dat ook doekjesproducenten tot het inzicht komen dat plasticvervuiling en problemen in het afvalwatersysteem niet langer acceptabel zijn. Momenteel zijn er al diverse merken betaalbare, plasticvrije vochtige doekjes op de markt. Zo zijn bijvoorbeeld de vochtige doekjes van de huismerken van Albert Heijn en de Etos al ruim een jaar plasticvrij. En een vooraanstaande producent als Codi (Veenendaal) streeft naar een vrijwel volledig plasticvrij productaanbod eind 2025. Europese wetgeving is nodig om voorlopers te beschermen tegen goedkopere plastic doekjes van buiten de EU. Stichting RIONED en partners zullen zich net als het kabinet daarvoor blijven hardmaken.
Lees meer over dit onderwerp, de petitie en onze position paper.