Een vruchtbare kennisuitwisseling RIONED-VLARIO

Het was een mooie dag, waarop de banden tussen Nederland en Vlaanderen nog warmer zijn geworden. We hebben dezelfde problemen, dezelfde oplossingsrichtingen en dezelfde gemotiveerde vakgenoten met oplossingen! Volgend jaar plannen we een vervolg, en dan ergens in Nederland.

Afvalwater- en hemelwaterbeheer en de relatie met de Europese richtlijn Stedelijk Afvalwater

Door verschillende wetgeving en aanpak voor dezelfde uitdagingen staan we op verschillende afstand van de doelen in de Europese richtlijn. Factoren die verschillen zijn het aansluitpercentage, het aantal (geplande) IBA’s, de berging in gemengde riolering en de aanpak voor de verwerking van hemelwater. Samen optrekken in de implementatie van de Europese richtlijn zal onze samenwerking versterken. Wat is er al, en wat mist er nog, en hoe komen we tot een praktische werkwijze voor het informeren van publiek?

Een van de workshops tijdens de kennisuitwisseling VLARIO - Stichting RIONED

Nederland kan zich laten inspireren door de duidelijke Vlaamse wetgeving voor hemelwater en hergebruik van hemelwater op private terreinen. In nieuwbouw zorgen particulieren voor berging in regenwatertanks, gebruik van regenwater voor bijvoorbeeld toiletspoeling, en vertraagde hemelwaterafvoer naar de riolering. Bij werkzaamheden in een straat moeten particulieren hun afvalwater en hemelwater gescheiden gaan aanbieden aan de riolering.

Onder de grond, de Ruienwandeling

En wat ligt er ónder de oude binnenstad van Antwerpen; 45 deelnemers liepen door de Ruien. Dit rioolstelsel is toegankelijk voor publiek en heeft een schat aan historie. Ooit gegraven als verdedigingswerk kregen de ruien al snel functiestapeling. Zoals veel grachten werden de ruien gebruikt als transportroutes, en werden het open riolen. Overkluizing was de oplossing om overlast tegen te gaan.

Vanwege onvoldoende middelen koos het stadsbestuur voor inwonersparticipatie. Inwoners die voor hun pand de overkluizing verzorgden, mochten de ontstane bovengrondse ruimte in gebruik nemen. De ruien lopen daardoor veel onder woningen door. Ook de horeca ontleent ruimte voor terrassen aan dit recht. In de ruien liggen nu separate vuilwaterriolen, terwijl ze zelf dienst doen als regenwaterriolen. De relatief recente ombouw van het systeem draagt bij aan een verbetering van de waterkwaliteit

De Lange Riddersstraat: geen druppel meer naar de riolering!

Ondertussen liep Riet Lismont boven de grond met circa 20 deelnemers in vlotte pas naar twee projecten in de stad, voorbeelden voor het omgaan met infiltratie en (her)gebruik in een drukke stad als Antwerpen. Het eerste project in de historische binnenstad is een zgn. tuinstraat in de smalle Lange Riddersstraat, als groene oase in de stenige binnenstad. Hier geldt hergebruik, infiltratie of buffering van al het hemelwater van de daken en de publieke ruimte. Verharding is vervangen door o.a. een bufferende onderfundering met poreuze infiltratiebuizen, waterpasserende verharding of plantvakken.

Lange riddersstraat in Antwerpen — Lange Riddersstraat in Antwerpen

De gemeente heeft met bewoners deze inrichting gekozen; de bewoners nemen hun rol bij het beheer van de plantvakken. Sinds de oplevering laat monitoring van de riolering zien dat er nog geen enkele druppel regenwater is overgestort naar de riolering.

Hier klinken tips als: durf fouten te maken en leer ervan, om iedere volgende tuinstraat beter te maken. Maak goede afspraken met inwoners, zij zijn de toekomstige ambassadeurs van het tuinstraatidee in de stad!

Het Zuidpark: een volledige transformatie van de Gedempte Zuiderdokken

Dan gaat het verder naar de Gedempte Zuiderdokken. Deze dokken vormden samen een langwerpig plein in het zuiden van Antwerpen, parallel aan de Scheldeoever. Een enorme geheel verharde gebied, in gebruik als parkeerplaats, transformeert naar een aantrekkelijk verblijfsgebied. Auto’s gaan ondergronds, in twee grote parkeergarages. Het verharde gebied is veranderd in het Zuidpark, een levendig gebied met diverse parken en speelpleinen. Het hele gebied heeft (on)zichtbare waterberging voor de omliggende woonblokken. De historie van het gebied is meegenomen in het ontwerp, de dokken zijn daarin herkenbaar.