Niet-functioneren ‘first flush’-regeling door interactie hwa- en dwa-gemalen van vgs

Een vgs in de gemeente Eindhoven heeft een apart hwa- en dwa-gemaal met twee pompen in het hemelwatergemaal: één richting rwzi (P3) en één naar het naastgelegen oppervlaktewater (P4) (zie figuur A). P3 voert af via dezelfde persleiding als de pompen van het vuilwatergemaal (P1 en P2).   Figuur A Vgs met hwa-gemaal richting rwzi én oppervlaktewater  Vergroot afbeelding Figuur B laat zien hoe het dwa- en het hwa-gemaal tijdens neerslag (in juli 2014) functioneren. De bovenste grafiek bevat de gemeten waterstanden in de kelders van het vuilwatergemaal (rood) en het hemelwatergemaal (blauw). De middelste grafiek toont wanneer de pompen P1 (groen), P2 (geel), P3 (rood) en P4 (blauw) operationeel zijn. De onderste grafiek presenteert de neerslag zoals gemeten door KNMI-station Eindhoven. Figuur B Functioneren hwa- en dwa-gemaal van een vgs tijdens neerslag Vergroot afbeelding Bij een grote bui op 27 juli 2014 (circa 25 mm in 2 uur) neemt de waterstand in het vuilwaterstelsel snel toe door foutaansluitingen. Pomp 1 en 2 legen het stelsel in circa 5 uur na afloop van de bui door alternerend, non-stop te pompen. Door de (gemaal)regeling waarbij slechts één pomp tegelijkertijd naar de persleiding mag afvoeren en het vuilwatergemaal voorrang heeft op het hemelwatergemaal, kan pomp 3 gedurende deze hele periode niet inschakelen. Hiermee is dus de mogelijkheid om de ‘first flush’ in het hemelwaterstelsel aan het begin van de bui af te voeren, tenietgedaan. Pas aan het eind van de bui komt de persleiding ‘vrij’ en kan pomp 3 gedurende 30 minuten afvoeren, waarna pomp 4 het hemelwaterstelsel leegt in het oppervlaktewater. Oplossing Foutaansluitingen zijn historisch gezien een belangrijke reden geweest om verbeterd gescheiden stelsels te introduceren. Hierbij is vooral gedacht aan lozingen van afvalwater in het hemelwaterstelsel. Maar als huisaansluitingen volledig verwisseld zijn en er dus ook hemelwater in het vuilwaterstelsel komt, kan het bovenstaande onbedoelde neveneffect optreden. Dit is te voorkomen door in het ontwerp van een gecombineerd gemaal de pompen naar de rwzi van beide kelders een eigen persleiding te geven, zodat deze onafhankelijk van elkaar kunnen functioneren. Een andere optie is om P3 in de gemaalkelder van het vuilwatergemaal te laten lozen in plaats van in de persleiding van P1 en P2, zoals in het principeschema van vgs 2.0.