Toepassing en functie

Open goten (molgoten) zijn verlagingen uit (betonnen) elementen of verlagingen die in de bestrating zijn geprofileerd. Deze goten transporteren het hemelwater naar andere voorzieningen, waar het ingezamelde water vervolgens wordt verwerkt. Dat kunnen bermen, wadi’s of andere infiltratievoorzieningen zijn.

Ook kan met goten water naar een ondergronds hemelwaterstelsel worden afgevoerd, bijvoorbeeld om foutaansluitingen te voorkomen.
Er bestaan ook afgedekte goten, zoals lijnafwaterings- of roostergoten.

Goten worden onder aangelegd. Dat kan op twee manieren:

De gootbodem heeft een verhang terwijl het maaiveld vlak loopt, en de goot wordt dus steeds dieper.
Het maaiveld is hellend en de goot volgt die helling met een vaste diepte.

De maximale afstand waarover via een goot water kan worden getransporteerd, wordt bepaald door de afmeting van de goot, het aangesloten afvoerend oppervlak en het verhang. Open goten zijn doorgaans tot maximaal 150 meter lang. Ze kunnen dus een relatief kleine afstand overbruggen tussen bijvoorbeeld achterpaden van huizen en de uiteindelijke bestemming. Gesloten goten zijn maximaal 300 meter lang.

Figuur B Een meegestrate goot, Waalsprong in Nijmegen

Gebruikelijkheid

Goten worden steeds vaker ingezet voor het inzamelen en afvoeren van hemelwater; nieuwbouwwijken worden steeds vaker voorzien van oppervlakkige hemelwaterafvoer. Waar wijken uit de 20^e eeuw vaak vlak liggen, of als geheel gebied een helling in één richting heeft, zijn wijken met oppervlakkige hemelwaterafvoer niet vlak vanwege voor de afstroming benodigde variaties in de maaiveldhoogte.

Voordelen

Goten maken het afvoeren van water zichtbaar. Dit kan bij bewoners leiden tot bewustwording van het stedelijk watersysteem. Ook worden hiermee foutaansluitingen voorkomen, omdat iemand niet zo snel een vuilwateraansluiting op een goot zal maken.

Nadelen

Het gebruikmaken van goten heeft twee nadelen:

een beperkte afvoercapaciteit bij bijvoorbeeld vervuiling;
het potentieel veroorzaken van verkeershinder.

1. Een beperkte afvoercapaciteit

De afvoercapaciteit van een goot kan afnemen door vervuiling van de goot door straatvuil, (bouw)afval en afgevallen blad. Dit effect is minder als in een streng goten zandvangputten worden opgenomen om het zand en vuil af te vangen. Daarnaast kunnen zettingen of verkeersbelastingen zorgen voor onvoldoende of onregelmatig verhang in de goot, waardoor de afvoer van water beperkt of onderbroken wordt.

2. Verkeershinder

Kruisingen tussen goten en rijrichtingen in de weg kunnen hinder opleveren voor het verkeer. Ook kan het voor voetgangers lastig zijn om relatief diepe goten (of die nu leeg zijn of gevuld met water) te passeren. Daarnaast kunnen (te diepe) goten in de straat gevaar opleveren voor (brom)fietsers en motoren. Om dit soort gevaarlijke situaties te voorkomen, kunnen er ter plaatse van kruisingen leidingen of afgedekte goten worden toegepast. Open goten die vochtig zijn kunnen aanvriezen in de winter. Weggebruikers kunne ndaardoor te maken krijgen met gladheid.

De afvoer langs verkeersremmende maatregelen in de straat is een aandachtspunt, want de waterafvoer mag niet stoppen bij een verkeersdrempel. Goten die een straat kruisen kunnen op zich juist een verkeersremmende functie hebben.

Beschrijving van een gotensysteem