Op 1 januari 2023 treedt de Omgevingswet (Ow) in werking. Deze nieuwe wet integreert 26 oude wetten die betrekking hebben op de fysieke leefomgeving, zoals de Wet milieubeheer (Wm), de Waterwet, de Wet ruimtelijke ordening en de Wet bodembescherming. Maar niet al deze wetten zijn geheel verdwenen. Zo zijn delen van de Wet milieubeheer blijven bestaan, waaronder heel concreet de voorkeursvolgorde voor de omgang met afvalwater.

In de Omgevingswet zijn de belangrijkste delen van het omgevingsrecht, zowel procedureel als inhoudelijk (juridisch wel 'materieel' genoemd), samengebracht. Deze bundeling moet leiden tot:

meer inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en gebruiksgemak binnen het omgevingsrecht;
snellere en verbeterde besluitvormingsprocessen;
integratie van plannen en toetsingskaders;
een grotere bestuurlijke afwegingsruimte voor lokale overheden.

Doelen van de wet

De Omgevingswet heeft twee hoofddoelen (art. 1.3 Ow):

Beschermen: het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit.
Benutten: de fysieke leefomgeving doelmatig beheren, gebruiken en ontwikkelen om er maatschappelijke behoeften mee te vervullen.

In de kennisbank wordt aandacht besteed aan de volgende onderdelen van het nieuwe stelsel van de Omgevingswet:

een algemene inleiding op de Omgevingswet, met kort aandacht voor de aanleiding voor de Omgevingswet, een uitwerking van de doelen en uitgangspunten, de onderliggende algemene maatregelen van bestuur (AMvB's) en de Omgevingsregeling en de instrumenten van de wet;
de belangrijkste veranderingen voor het stedelijk waterbeheer onder de Omgevingswet;
taken en bevoegdheden binnen het stedelijk waterbeheer, met bijzondere aandacht voor de gemeentelijke watertaken en de zuiveringstaak van het waterschap;
kerninstrumenten van de wet, waarbij er in de kennisbank met name aandacht is voor de gemeentelijke omgevingsvisie, het water- en rioleringsprogramma (wrp) en het gemeentelijke omgevingsplan (mede in relatie tot de waterschapsverordening);
samenhang tussen de instrumenten van de Omgevingswet.

De inhoud van deze onderdelen is hoofdzakelijk ontleend aan de in opdracht van het Ministerie van IenW, en in nauwe samenwerking met Stichting RIONED, de overheidskoepels en zeker ook praktijkmensen gemaakte Handreiking Stedelijk Waterbeheer onder de Omgevingswet (2021).