Het is goed bij uitbesteding van werkzaamheden aan gemalen een Veiligheids- & Gezondheidsplan (V&G-plan) op te stellen. Bij grote projecten, waarbij het aantal mensdagen leidend is, is een dergelijk plan verplicht (Arbobesluit). Het V&G-plan is de vertaalslag van de arbowetgeving en probeert de zwakste schakels in de veiligheidsketen te beheersen. In de praktijk blijkt dat de kwaliteit van de aangeboden V&G-plannen veel te wensen overlaat. De plannen komen vaak door knippen en plakken tot stand, zonder dat een veiligheidskundige ze kritisch heeft beoordeeld. Het is essentieel dat u het V&G-plan toespitst op de situatie ter plaatse en dat deze lokale informatie bevat. In dit hoofdstuk vindt u mogelijkheden om de veiligheidsketen te versterken en de kennis van veiligheid en gezondheid van alle betrokkenen bij het werken in of aan de gemalen te vergroten.

Oorzaken ongevallen

Gebrek aan veiligheid kan tot ongevallen leiden. In de praktijk blijkt een ongeval meestal meerdere oorzaken te hebben. Deze oorzaken hebben vaak te maken met:

arbeidsomstandigheden;
menselijk falen;
onveilige handelingen en situaties;
ongewenste gebeurtenissen.

Veilig werken vereist dus goed inzicht in de gevaren en risico’s van veiligheid en gezondheid. Daarom vindt de wetgever dat u gevaren en risico’s in eerste instantie aan de bron moet aanpakken. Kan dit niet, dan dient u doeltreffende collectieve maatregelen te nemen. Vaak wordt pas gedacht aan voorschrijving van individuele beschermingsmiddelen (doeltreffende en passende persoonlijke beschermingsmiddelen) als ondanks de collectieve maatregelen veiligheid en gezondheid nog een te hoog restrisico met zich meebrengen.

Als derden, bijvoorbeeld medewerkers van een reinigingsbedrijf, werkzaamheden aan gemalen uitvoeren, dienen opdrachtgevers zich te realiseren dat zij risicovol werk overhevelen naar de zwakste schakel. Opdrachtnemers zijn niet altijd volledig op de hoogte van alle restrisico’s, die specifiek voor een gemaal kunnen zijn. Het is dus belangrijk dat zij hierover informatie krijgen.

Het Veiligheids- & Gezondheidsplan (V&G-plan)