Het bestuur en bureau van Stichting RIONED hebben strategische uitgangspunten en ambities bepaald voor verdere digitalisering ten behoeve van het stedelijk waterbeheer.

Eind september hield het bestuur van Stichting RIONED een strategisch beraad over dataficering, digitalisering en informatisering van het stedelijk waterbeheer. Het bestuur en bureau van Stichting RIONED bespraken de uitdagingen, behoeften van de leden, kansen, knelpunten, en bestuurlijke steun voor en afbakening van de rol van de Stichting. Dit leidt tot een digitaliseringskoers met doelgerichte uitgangspunten en hoge ambities.

In het strategisch beraad, dat dit jaar de vorm was van de jaarlijkse strategische conferentie van Stichting RIONED, werd deskundige inbreng geleverd door enkele externe sleutelpersonen, te weten Ruud van Rossum (Ministerie van BZK, projectleider basisregistraties), Arnoud Quanjer (VNG Realisatie, Common Ground) en Jacqueline Meerkerk (directeur BIM-loket, trekker Digitaliseringsdeal onder de Bouwagenda). Zij brachten vanuit hun eigen gezichtspunt scherpte en context aan in het bestuurlijk-strategische gesprek.

De conclusies van het bestuurlijk strategisch beraad zijn:

Belangrijke maatschappelijke opgaven maken verdergaande digitalisering, dataficering en informatisering voor het stedelijk waterbeheer noodzakelijk: klimaatadaptatie, energietransitie, woningnood, vergrijzing en het streven naar doelmatig en doeltreffend investeren en beheren.
In algemene zin, moeten overheden bij digitalisering, dataficering en informatisering streven naar een zo uniform mogelijke, consistente en breed geïmplementeerde aanpak. Dit betekent dat Stichting RIONED zich (pro)actief en coöperatief zal blijven opstellen naar andere partners en ontwikkelingen voor digitalisering in de bebouwde omgeving, de openbare ruimte en het waterdomein. Daar waar versterking en versnelling van initiatieven mogelijk is, moeten die kansen benut worden.
Doelmatige digitalisering vraagt zo min mogelijk vrijblijvendheid. Kaders worden centraal, liefst wettelijk vastgesteld. Voor standaarden moeten gebruiksverplichtingen gelden. Data moeten eenvoudig en softwarematig gelinkt worden. Hergebruik van data is uitgangspunt.
Digitalisering omvat de gehele levenscyclus van fysieke objecten, dus van idee via realisatie naar gebruik en beheer tot uiteindelijk sloop en hergebruik van bouwmaterialen. Bouwinformatiemanagement (BIM) is daartoe het wenkend perspectief. De ontwikkeling en toepassing ervan moet ten volle worden ondersteund.
Het bestuur concludeert dat voor de open standaard het Gegevenswoordenboek Stedelijk Water in principiële zin veel steun is, maar dat de adoptie en toepassing te langzaam en schoorvoetend gaat. Sterkere regie op en stimulans voor dat adoptieproces zijn nodig, en de logische partij daarvoor is Stichting RIONED. Het Digitaal Stelsel Omgevingswet (DSO) biedt komende jaren concrete aanknopingspunten voor brede en versnelde adoptie: Gemeenten moeten via het DSO per 2021 (stelsel)gegevens vrij beschikbaar maken, en dat is via het GWSW technisch eenvoudig te realiseren.
De vraagformulering bij de opdrachtgevers moet versterkt worden. De digitalisering en informatisering moeten problemen oplossen die beheerders en beleidsmensen in het dagelijkse werk ervaren. Stimulansen zijn transformaties zoals de energietransitie en klimaatverandering. Digitalisering moet ook om te komen tot ontwikkeling en behoud van vakkennis, het terugdringen van faalkosten en meer doelmatigheid.
Het bronhouderschap en eigendom van gegevens ligt formeel bij de gemeenten, maar in de praktijk in veel gevallen feitelijk bij een applicatieleverancier. Een belangrijk principe voor de toekomstige dienstverlening en bedrijfsvoering van overheden en een sleutel tot innovaties is het scheiden van data en processen. Overheden krijgen daarmee de regie op en toegang tot de eigen data terug. Marktpartijen onderscheiden zich in het maken van informatie, de ontwikkeling van applicaties met toegevoegde waarde en innovatie. Stichting RIONED zal hierin nauw aansluiten op de Common Ground/NLX-ontwikkelingen van de VNG.

Het bureau van Stichting RIONED zal deze uitspraken van het bestuur vertalen naar uitgangspunten voor en projecten in het programma Data & Informatie, te beginnen met voorstellen voor begrotingsjaar 2019.

Digitaliseringskoers: de vrijblijvendheid voorbij