Zwemlocaties in oppervlaktewater

Bij het zwemmen in oppervlaktewater kan het risico op maag-darm-, luchtweg- of huidklachten groot zijn (zie figuur A).

Zwemlocaties in oppervlaktewater zijn plekken waar mensen in natuurlijk water mogen zwemmen. Voorbeelden zijn: zee (kustwateren), droge rivieren, meren of vennen. Vaak gaat het om een recreatieplas die speciaal is ingericht om er in te zwemmen en is uitgerust met daarvoor bestemde voorzieningen. Zwemlocaties die niet zijn ingericht, hebben geen of minder voorzieningen dan de officiële ('aangewezen') zwemlocaties en zijn vrij toegankelijk.

Aangewezen zwemlocaties

Bij zwemlocaties is onderscheid in aangewezen en niet-aangewezen zwemlocaties. De provincie is bevoegd om zwemlocaties aan te wijzen. Het Bhvbz   gebruikt voor de term zwemlocaties in oppervlaktewater ook wel zwemgelegenheden, het Werkboek Bhvbz hanteert ook de term badinrichting of zweminrichting in oppervlaktewater. 

In Nederland krijgen aangewezen zwemplekken bijzondere aandacht. Tijdens het badseizoen (1 mei tot 1 oktober) controleert de waterbeheerder de aangewezen zwemplekken regelmatig op verontreinigingen. Het meetpunt ligt op de plaats waar de meeste zwemmers worden verwacht of waar de kans op verontreiniging het grootst is.

Kwaliteitsklassen

De Europese zwemwaterrichtlijn gebruikt de in het water aangetroffen bacteriën intestinale enterokokken Bacteriën die voorkomen in de uitwerpselen van mensen en dieren. De aanwezigheid van Intestinale enterokokken in het water geeft een aanwijzing voor het voorkomen van ziekteverwekkende organismen. (IE) en Escherichia coli Escherichia coli is een bacterie die voorkomt in de uitwerpselen van mensen en dieren. De aanwezigheid ervan in het water geeft een aanwijzing voor het voorkomen van andere ziekteverwekkende organismen.(E. coli) om officiële zwemwaterlocaties in Nederland in te delen in de vier kwaliteitsklassen ‘uitstekend’, ‘goed’, ‘aanvaardbaar’ en ‘slecht’. Bij de kwaliteitsklasse ‘goed’ moet het 95%-percentiel 95% percentiel houdt in dat 95% van de data binnen de kansverdeling is kleiner of gelijk en 5% is groter dan het betreffende getal. van alle metingen in een zwemseizoen voldoen aan een concentratie E. coli lager dan 1.000 (kve)   /100ml en/of 400 kve/100ml voor intestinale enterokokken. Het kiemgetal of kolonievormende eenheden (kve) is het aantal bacteriekiemen dat zich in of op een product bevindt. De norm is een politieke afweging tussen wat praktisch haalbaar is en wat gezondheidstechnisch wenselijk is. Voor individuele monsters geldt een drempelwaarde van 1.800 kve/100ml. Uit epidemiologisch onderzoeken In epidemiologisch onderzoek wordt o.a. onderzocht of mensen daadwerkelijk ziek zijn geworden na contact met water. blijkt dat mensen die in water zwemmen dat ernstiger verontreinigd is dan deze waarden, een verhoogd risico op maag-darmklachten hebben (Water in de openbare ruimte heeft risico’s voor de gezondheid, De Man, 2014).

Controles

Het spreekt voor zich dat we moeten voorkomen dat verontreinigd water in officieel zwemwater terechtkomt. Om een vinger aan de pols te houden en de blootstelling na een eventuele lozing te beperken, onderzoekt de waterbeheerder alle zwemwaterlocaties minimaal één keer per maand. De locaties met een aanvaardbare of slechte zwemwaterkwaliteit controleert hij twee keer per maand. Bij dit waterkwaliteitsonderzoek inspecteert de waterbeheerder ook op veiligheidsaspecten en andere soorten vervuiling, zoals blauwalgen en andere algen. Buiten het badseizoen (tussen 1 oktober en 1 mei) vinden geen controles plaats (zie ook Zwemwater.nl).

Maatregelen

Als de bacteriologische parameters de norm overschrijden en een extra controle de overschrijding bevestigt, volgt een waarschuwing, negatief zwemadvies of zwemverbod.