Welke bijdrage kunnen de maatregelen leveren om de emissie van probleemparameters te verminderen?

In het Regenwaterproject Almere zijn vier maatregelen onderzocht die de emissie van probleemstoffen arseen, fosfaat, zink en minerale olie naar het oppervlaktewater kunnen helpen verminderen: kolken vaker reinigen (pilot 2); uitstroombakken vaker reinigen (pilot 3); lamellenafscheiders plaatsen (pilot 4); foutaansluitingen verhelpen (pilot 6). Uitgangspunten Deze maatregelen zijn in de pilots onderzocht voor een of meerdere onderzoekslocaties. Voor deze synthese zijn de resultaten per pilot voor de vier probleemstoffen opgeschaald naar geheel Almere. De uitgangspunten hierbij waren: Het rendement van vaker kolken reinigen zoals gemeten voor onderzoekslocatie Baljuwstraat is representatief gesteld voor geheel Almere. Door de kolken zesmaal per jaar te reinigen, is bij locatie Baljuwstraat een extra vracht van 1.078 kg sediment (als kg droge stof) afgevangen. Opschalen naar geheel Almere is gebeurd naar rato van het verharde oppervlak: 7,7 ha voor Baljuwstraat tegen 1.384 ha voor geheel Almere. Samen met de gemeten vuilconcentraties in het kolkenslib geeft deze maatregel de in tabel A weergegeven jaarlijkse reducties. Het rendement van tweemaandelijkse reiniging van de zes onderzochte uitstroombakken is representatief gesteld voor alle 700 uitstroombakken in geheel Almere. In de zes onderzochte bakken is gedurende een jaar circa 1 ton sediment (ds) verwijderd. Geëxtrapoleerd naar alle 700 bakken is dat ongeveer 122 ton ds. Voor de kwaliteit van het verwijderde sediment zijn de rekenkundig gemiddelden aangehouden van de zes gemeten slibkwaliteiten. Voor het rendement van de lamellenafscheider is uitgegaan van de hoeveelheid sediment die gedurende het onderzoeksjaar is opgevangen in de bezinkbak (227 kg ds) en onder de lamellenpakketten (38 kg ds) van de afscheider aan de Baljuwstraat. Opschalen naar geheel Almere is gebeurd naar rato van het verharde oppervlak: 7,7 ha voor Baljuwstraat tegen 1.384 ha voor geheel Almere. Samen met de gemeten vuilconcentraties in beide typen slib geeft het plaatsen van lamellenafscheiders de in tabel A weergegeven jaarlijkse reducties. De reductie door het verhelpen van foutaansluitingen is ingeschat door aan te nemen dat de drie onderzochte gebieden gezamenlijk representatief zijn voor geheel Almere. Dit betekent dat de vuilbelasting door de gevonden foutaansluitingen (fosfaat: 10,5 kg/ jaar en zink: 0,6 kg/jaar) in de drie gebieden worden opgeschaald door te wegen naar verhard oppervlak (19,9 ha voor de drie gebieden versus 1.384 ha voor geheel Almere). Tabel A geeft een overzicht van de jaarlijks te bereiken emissiereductie met de vier onderzochte maatregelen, afgezet tegen de jaarlijkse emissie. Tabel A: Jaarlijkse emissie hemelwaterstelsel (via de waterfase) en te behalen emissiereducties bij onderzochte maatregelen   Jaarlijkse emissie (inclusief foutaansl.) Reductie foutaansl. verhelpen Reductie 6x/ jaar kolken reinigen Reductie 6x/ jaar uitstroombakken reinigen Reductie lamellen afscheider Parameter berekend pilot 1 + 6 metingen pilot 6 metingen pilot 2 metingen pilot 3 metingen pilot 4 fosfaat (kg/a) 2.966 730 368 269 81 min.olie (kg/a) 561 0 349 53 94 zink (kg/a) 548 41 65 29 29 arseen (kg/a) 42 0 0,4 4 0,7 Kolken vaker reinigen Het vaker reinigen van straatkolken komt voor minerale olie en zink naar voren als meest effectieve maatregel in de hemelwaterstelsels. Zeker voor minerale olie is dit niet onlogisch, omdat deze stof alleen via de kolken meekomt. Bovendien volgt uit de slibmetingen in kolken, lamellenafscheider, uitstroombakken en oppervlaktewater dat de concentraties door verdunning en wellicht beperkte afbraak steeds verder afnemen. Het reinigen van straatkolken heeft voor arseen nauwelijks toegevoegde waarde. Dat klopt met de eerdere conclusie dat arseen vooral uit drainagewater komt en beperkt in hemelwater voorkomt. Uitstroombakken vaker reinigen Het vaker reinigen van uitstroombakken heeft minder effect dan het vaker reinigen van straatkolken. Dit komt doordat: niet alle 840 uitlaten in Almere een uitstroombak hebben (in totaal 700 uitstroombakken); de hoeveelheid te verwijderen slib vijf keer kleiner is dan bij straatkolken; de concentratie minerale olie in het slib in uitstroombakken ruim vier keer lager is dan in het slib in de straatkolken. Voor stoffen in drainagewater, zoals fosfaat en arseen, liggen de concentraties in het slib in de uitstroombakken overigens hoger dan in de kolken. Lamellenafscheiders plaatsen Voor de meeste probleemstoffen heeft gebruik van lamellenafscheiders ook een beperkt effect. Een afscheider reduceert alleen de concentratie minerale olie met ongeveer 17%. Foutaansluitingen verhelpen Het verhelpen van foutaansluitingen is voor fosfaat de meest effectieve maatregel in de hemelwaterstelsels. Voor arseen en minerale olie heeft deze maatregel geen effect, omdat deze stoffen normaliter niet in afvalwater van foutaansluitingen voorkomen. Voor zink ligt de verwijdering onder de 10% van de totale emissie. Conclusie Voor probleemparameter fosfaat levert het verhelpen van foutaansluitingen de grootste emissiereductie op. Voor minerale olie en zink geeft tweemaandelijkse kolkenreiniging het beste resultaat. Arseen is met de onderzochte maatregelen nauwelijks te beïnvloeden, omdat dit bijna geheel uit het grondwater komt.