Veiligheid

Veiligheid is het streven naar voorkoming van ongevallen, fouten en onveilige situaties. Signalen van direct betrokkenen wijzen erop dat de veiligheid in gemalenbeheer soms onvoldoende is en achterloopt bij landelijke eisen. Beheerders schatten de gevaren soms te licht in of beschikken over te weinig kennis van veiligheidseisen. Als u de benodigde veiligheidseisen niet duidelijk in de offerte-aanvragen opneemt, kunt u offertes op dit punt niet met elkaar vergelijken. Dan is de veiligheid niet vanzelfsprekend en moet u extra alert zijn. De vertaling van de wet- en regelgeving voor arbeidsomstandigheden naar de beroepspraktijk is nog geen gemeengoed. Dit komt omdat het om steeds verschillende omstandigheden en een kleine beroepsgroep gaat. De interpretatie van het begrip ‘besloten ruimte’ blijkt bijvoorbeeld tot discussie te leiden. De wil om de situatie te verbeteren, is er. De huidige wet- en regelgeving, de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) en het Arbeidsomstandighedenbesluit (Arbobesluit), vormen daarbij het uitgangspunt. Hopelijk draagt dit kenniselement bij aan dit verbeterproces. Verantwoordelijkheden Arbo Het is in elk geval belangrijk dat de diverse betrokkenen hun verantwoordelijkheid kennen volgens het Arbobesluit (artikel 2.31 en volgende): Bij uitvoering van werkzaamheden in eigen beheer is de beheerder zelf aansprakelijk. Bij uitbesteding van werkzaamheden is de aannemer eerstverantwoordelijk voor de veiligheid van de werknemers. Hij moet voldoen aan de geldende arbo-eisen. Maar de opdrachtgever (beheerder) houdt de eindverantwoordelijkheid voor de veiligheid en moet toezicht houden op de werkzaamheden. Als blijkt dat de veiligheid in gevaar is, moet de opdrachtgever het werk stilleggen. Ook de arbeidsinspectie heeft de bevoegdheid om werk stil te leggen. Het begrip veiligheid heeft twee aspecten: a)  Bescherming van het milieu en de volksgezondheid. b)  Bescherming van de mensen die werkzaamheden aan gemalen uitvoeren en derden. a) Bescherming van milieu en volksgezondheid: calamiteitenplan De bescherming van de volksgezondheid door de afvoer van afvalwater is een van de hoofddoelen van de riolering. Bij gemalenbeheer is vooral de bedrijfszekerheid van belang. Zolang gemalen naar behoren werken, is deze schakel in de afvoer van afvalwater verzekerd. Als door een storing aan een gemaal een calamiteit dreigt, is een calamiteitenplan of -handboek onmisbaar. Hierin staat wie welke acties op welk moment onderneemt om een calamiteit te voorkomen. Als voorkomen niet meer mogelijk is, wordt het incidentenplan van belang. Hierin staat hoe u de gevolgen zoveel mogelijk kunt beperken (zie Incidenten en calamiteiten).  Als er geen overstort is, zijn de belangrijkste vragen:  Welke putten liggen het laagst; waar komt afvalwater uit het riool en op straat?  Kan er afvalwater uit lozingstoestellen (bijvoorbeeld schrobputten) komen? Welke acties zijn nodig om de volksgezondheid en de verkeersveiligheid te beschermen? Is er kans op schade? Kunt u de vervuiling na afloop weer opruimen? Als er een overstort naar het oppervlaktewater is, zijn de belangrijkste vragen:  Waar vinden lozingen plaats?  Welke acties zijn nodig om dit te melden aan de waterkwaliteitsbeheerder en om het milieu te beschermen? De antwoorden op deze vragen beïnvloeden de acceptabele storingsfrequentie en de eisen aan signalering en afhandeling van storingen. b) Bescherming van werknemers en derden De bescherming van de mensen die werkzaamheden aan gemalen uitvoeren en derden, is geregeld in de arboregelgeving (Arbowet en Arbobesluit). De onderdelen die hiervan specifiek bij gemalenbeheer spelen, staan in Stap 4: Strategie en komen uitgebreid terug in Veiligheid.