Stap 5: Realiseren, installeren en testen

De software is op twee manieren te realiseren: stapsgewijze realisatie van de onderdelen, gevolgd door integratie van het geheel; eerst een pilotsysteem realiseren, met een afgifte van een ‘proof of concept’. Pas na oplevering van de pilot rolt de gemeente het project in volle omvang uit. Deze werkwijze vooral aan te bevelen als de gemeente het project als risicovol bestempelt. De werkzaamheden in de realisatiefase zijn afhankelijk van de projectomvang, het gebruik van standaardcomponenten en het moment van aanbesteding. In principe is het wenselijk eerst volledig helder te hebben wat het systeem wel en niet kan, en hoe het systeem er uit gaat zien. Bij deze fase is nog inbreng mogelijk van de opdrachtgever. In de verdere ontwikkeling van het systeem is steeds minder ruimte voor aanpassingen. FAT (test) Na de bouw voert de opdrachtnemer ‘in de fabriek’ een FAT (factory acceptance test) uit. Daarbij toetst de opdrachtnemer of het onderdeel aan de voorschriften in het bestek voldoet. Het is ver­standig de testen vooraf op te stellen als onderdeel van het programma van eisen. Bij een test kunnen onvolkomenheden boven water komen die de opdrachtnemer moet herstellen. Afhankelijk van de aard en omvang van deze onvolkomenheden kunnen opdrachtgever en opdrachtnemer afspreken een tweede FAT uit te voeren. Bij kleine foutjes is het ook mogelijk deze zonder extra tests te herstellen. SAT (test) Na de FAT-acceptatie kan de opdrachtnemer het onderdeel bij de opdrachtgever installeren. Daarna volgt een SAT (site acceptance test) die bestaat uit: een algehele keuring en beproeving van de mechanische, bouwkundige en elektrotechnische installatie; test van het besturings- en monitoringssysteem op de locaties, (eventueel) de centrale post en de waarnemingsposten, volgens de voorschriften in het bestek. Inregelen Spreek na de SAT een langdurige testperiode (een jaar) om het systeem verder in te regelen en te testen. Soms kan het lang duren voordat een ‘maatgevende’ gebeurtenis plaatsvindt waarin het systeem zijn goede werking kan bewijzen. Als blijkt dat het systeem niet goed functioneert, moet de opdrachtnemer het aanpassen en vervolgens opnieuw testen. Garanties en onderhoudstermijnen Zeker in de beginperiode is nog veelvuldig contact nodig met de aannemer voor het bijregelen van het systeem, het verhelpen van storingen of ondersteuning bij andere onvoorziene zaken. Goede afspraken over garanties en onderhoudstermijnen zijn hierbij zeer belangrijk. Denk ook aan de mate van uitbesteding van het onderhoud. Bij volledig onderhoud in eigen beheer moet u ook de soft­ware op de centrale post en de locaties kunnen aanpassen. Gebruikersopleiding Het meet- en regelsysteem is feitelijk waardeloos als niemand in de gemeente het uiteindelijk daadwerkelijk gebruikt of durft te gebruiken. Mensen zijn van nature voorzichtig met veranderingen en terughoudend met nieuwe technieken. Daarom is het als onderdeel van de implementatiefase zeer belangrijk om trainingen te geven. Deze kunnen al tijdens het realisatietraject plaatsvinden.   Geef de training eerst aan de meest enthousiaste en betrokken gebruikers om vertrouwen op te bouwen en eventuele knelpunten in het systeem op te lossen. Vervolgens kunnen ook de neutrale gebruikers de trainingen volgen. Zorg dat hierbij ook enthousiaste gebruikers zitten om de hele organisatie mee te krijgen het nieuwe systeem te accepteren. Vragen van gebruikers en problemen die zij tegenkomen, dienen als input voor eventuele aanpassingen in de software.