Stap 2: Kaders en ontwikkelingen

In deze stap brengt u de kaders en ontwikkelingen rond de in stap 1 geformuleerde vraagstelling nader in beeld (zie figuur A). Daarbij draait het om de vragen: Wat willen we (beleid en ambities; ideeën van bewoners en andere belanghebbenden)? Wat mogen we (regelgeving)? Wat kunnen we (techniek; eerdere besluitvorming)? ‘We’ beperkt zich in dit geval niet tot gemeente en waterschap, maar tot alle belanghebbenden in het gebied. Figuur A Relevante kaders en ontwikkelingen in beeld brengenVergroot afbeelding Lokale ambities Lokale ambities vormen een belangrijk vertrekpunt in het keuzeproces. Kijk hierbij niet overheidscentrisch maar vooral zo breed mogelijk. Wanneer u gezamenlijk zwaar inzet op duurzaamheid, kunnen andere oplossingen ontstaan dan als u focust op minimale kosten. Specifieke ambities voor het omgaan met hemelwater en gebruikt water staan in het GRP. Ook bevat dit plan de doelen van het rioleringsbeheer. De laatste jaren verschuiven die doelen van het hebben van voorzieningen naar het doelmatig functioneren van voorzieningen. In deze fase moet u ook afstemmen met de waterkwaliteitsbeheerder om de belangen duidelijk te hebben en de randvoorwaarden scherp te krijgen. Datzelfde geldt voor de afstemming tussen beleidsmedewerker en vergunningverlener of handhaver. N.B. Binnen een gemeente en tussen een gemeente en waterschap kan een spanningsveld bestaan tussen ideeën van medewerkers van beleid, vergunningverlening, handhaving, financiën of juridische zaken. Ga (intern) de dialoog aan om met één gezicht naar buiten te treden. Doe dit in een vroegtijdig stadium. Het helpt vaak om feiten in beeld te brengen: wat zijn de kansen en risico’s? Waar nodig moet u verschillen van inzicht aan management en bestuur voorleggen. Nieuwe regelgeving sinds eerste aanleg Natuurlijk moet u nagaan aan welke regels en randvoorwaarden voorzieningen in het buitengebied moeten voldoen. De recente wetgeving stelt wat dat betreft minder zware eisen dan voorheen en biedt ruimte voor lokaal maatwerk (zie Riolering buitengebied). Technologische ontwikkelingen Aanvullend kijkt u naar de technologische mogelijkheden. Betrek hierbij de karakteristiek van het gebied. In een sterk agrarische omgeving zijn namelijk andere oplossingen mogelijk dan in een kwetsbaar natuurgebied. Bestaande infrastructuur Ook de bestaande infrastructuur van riolering én zuivering speelt een belangrijke rol. Daarin is veel geld geïnvesteerd en veranderingen kunnen tot desinvesteringen en frictie-kosten leiden. Dit moet in beeld worden gebracht. Tegelijkertijd moet in dit verkennende stadium op hoofdlijnen worden bekeken of doelmatigheidswinst kan worden bereikt. Dit kan bijvoorbeeld door het uitvoeren van een businesscase. Het verwerken van de afvalwaterstroom hoeft niet per definitie bij gemeente of waterschap te liggen. Van groot belang is dat de verwerking hygiënisch verantwoord plaatsvindt en voldoende zuivering is gegarandeerd. Vooralsnog zijn hiervoor geen eenduidige kaders beschikbaar. Besluitvorming in het verleden In het verleden gemaakte keuzes spelen een belangrijke rol. Het gaat tenslotte om beleids keuzes die direct gevolgen hebben gehad voor perceeleigenaren en bewoners. Het is van belang dat u een goed beeld hebt van wat destijds aan de betrokkenen is toegezegd en wat is afgesproken. Het helpt om hierbij het gesprek aan te gaan met perceeleigenaren en bewoners. Stel dat u destijds met het waterschap hebt aangeboden om perceeleigenaren te ontzorgen tegen de regulier geldende heffingen, ongeacht welke voorziening nodig was. Dan moet u een andere keuze zeer goed onderbouwen. U kunt niet zomaar stellen: “vanaf nu moet u zelf voor adequate voorzieningen zorgen”. Andere besluiten die van invloed kunnen zijn, zijn investeringsbeslissingen. Als u in het recente verleden veel hebt geïnvesteerd in een bepaalde oplossing (bijvoorbeeld de aanleg van mechanische riolering of volledige renovatie van een zuivering), kan er weerstand zijn tegen veranderingen. Dan is het alleen al uit financieel oogpunt lastig om op korte termijn andere wegen in te slaan. Resultaat stap 2 Als u de kaders en ontwikkelingen in beeld hebt gebracht, vertaalt u deze met de belanghebbenden in doelen en randvoorwaarden waaraan oplossingen moeten voldoen. Maak hierbij onderscheid in ‘must haves’ en ‘nice to haves’ om voldoende speelruimte te houden in het vinden van oplossingen.