Stap 1: Haalbaarheidsstudie uitvoeren

Modelanalyse Net als voor andere maatregelen is een modelanalyse het aangewezen middel om het effect van de sturingsmaatregel te onderzoeken. Maar een sturingsmodelanalyse vergt meer expertise dan een normale hydraulische berekening, omdat de werking van het meet- en regelsysteem ook moet worden gemodelleerd. Bij niet alle simulatiemodellen is dit mogelijk. Aandachtspunten bij de modellering van een sturingssysteem De modelleringssoftware is vrijwel altijd anders dan de software voor het daadwerkelijke meet- en regelsysteem zelf. De software voor de implementatie in de praktijk moet aan heel andere eisen voldoen dan de software voor een bureaustudie. De werking van sturing is het beste aan te tonen voor een werkelijk opgetreden buienverloop voor perioden van matige neerslag, hevige neerslag en geen neerslag. De standaardbuien 1 t/m 10 voor de analyse van water op straat zijn ‘theoretische’ buien en niet geschikt om een meet- en regelsysteem mee te ontwerpen. Voorkom dat de modelleur zich rijk rekent. Is het verloop van een neerslaggebeurtenis vooraf bekend, dan is het meet- en regelsysteem voor die gebeurtenis optimaal in te stellen. In werke­lijkheid is het (toekomstige) verloop onzeker en is een grotere marge nodig. Evalueer het ge­stuurde systeem met een meerjarige neerslagreeks om een goede indruk van de prestaties te krijgen. De effecten van sturing kunnen ook groter zijn dan in een berekend model. Het buienverloop varieert in tijd én in plaats. In een modelstudie wordt vaak geen rekening gehouden met de ruimtelijke spreiding. Hierdoor kan in werkelijkheid meer bergingsruimte beschikbaar zijn dan verondersteld.  Als de effecten van sturing bekend zijn, is een verdere haalbaarheidsanalyse nodig. Hierbij is aan­dacht voor de technische, financiële en organisatorische haalbaarheid. Sta expliciet stil bij deze aspecten en bedenk dat niet alleen een kostenbatenanalyse de haalbaarheid bepaalt. Organisatorische haalbaarheid De organisatorische aspecten bepalen in belangrijke mate het succes van een meet- en regelsysteem. Hoe is het beheer te organiseren en welke capaciteit is hiervoor nodig? Bij gemeenten met weinig rioleringsbeheermedewerkers kan gedeeltelijke uitbesteding van het beheer efficiënt zijn. Ook kan het verstandig zijn kleinschalig te beginnen om ervaring op te doen, eventueel in samenwerking met de waterbeheerder of buurgemeenten. Verder valt te denken aan de automatisering van werkprocessen, zoals het periodiek testen van het systeem, de gegevensverwerking en de rapportages.   Haalbaarheid blijven toetsen Na de haalbaarheidsanalyse moet de gemeente een go-/no go-besluit nemen over het meet- en regel­project. Gaat de gemeente ermee door, dan is het verstandig na elke volgende stap – voorafgaand aan de daadwerkelijke realisatie – de haalbaarheid steeds opnieuw te toetsen. Na elke stap is meer informatie beschikbaar die aanleiding kan geven om het project bij te stellen. Sturingsproject krijgt ‘go’ Begin in een zo vroeg mogelijk stadium met meten op de relevante locaties. Dat geldt overigens voor elke maatregel. Het besluit en het ontwerp van de maatregelen zijn namelijk gebaseerd op een (vaak ongekalibreerd) rioolmodel. Door op specifieke locaties te meten, ontstaat zicht op eventuele discrepanties tussen het werkelijke en gemodelleerde gedrag van het rioolsysteem. Een model dat niet klopt met de werkelijkheid kan een aanleiding zijn om maatregelen, gedimensioneerd op basis van de werking van dat model te herzien, en opnieuw te dimensioneren op basis van de nieuw opgedane kennis. Onzekerheden Houd bij het dimensioneren van maatregelen rekening met (model)onzekerheden. Een bergbezinkbassin is gevoelig voor onzekerheden, terwijl een sturingsmaatregel robuuster is. Een meet- en regelsysteem reageert immers op de werkelijk gemeten situatie en kan zo discrepanties wegwerken.