Grondwateronderzoek

Laatst geactualiseerd 8 december 2023 Kennisniveau Basisniveau (opdrachtgever) Onderzoeksmethoden en -technieken

Om inzicht te krijgen in het functioneren van het grondwatersysteem kunt u een grondwateronderzoek (laten) uitvoeren. Hiermee kunt u bijvoorbeeld de oorzaken van grondwateroverlast en grondwateronderlast achterhalen. Op basis van de onderzoeksresultaten kunt u vervolgens grondwatermaatregelen treffen en randvoorwaarden voor geplande projecten bepalen. Daarnaast kunt u met een grondwateronderzoek ontdekken welke mogelijkheden en kansen er zijn voor berging en infiltratie van water in de bodem.

Handvatten voor een grondwateronderzoek

In dit kennisbankonderdeel (Grondwateronderzoek) vindt u handvatten waarmee u als stedelijk waterprofessional een goed kwantitatief grondwateronderzoek kunt (laten) uitvoeren. Dit onderdeel geeft inzicht in de aspecten die – afhankelijk van de onderzoeksdoelstelling, het schaalniveau en het onderzoekstype – in een grondwateronderzoek aan bod komen. Ook leest u in dit onderdeel welk aanleidingen er kunnen zijn om een grondwateronderzoek uit te (laten) voeren en welke onderzoeksstrategieën u hiervoor kunt gebruiken. Omdat het onderzoeksdoel, de schaal en de gebiedskenmerken voor elke situatie anders zijn, treft u in dit onderdeel een algemene beschrijving van een grondwateronderzoek aan, geïllustreerd met voorbeelden, afwegingen en aanbevelingen.

Wat is grondwateronderzoek?

Grondwateronderzoek is erop gericht om het complexe grondwatersysteem te doorgronden en te begrijpen. Als duidelijk is hoe het grondwatersysteem functioneert, kunt u onderbouwde adviezen en ontwerpen (laten) opstellen die passen bij de doelstelling en de onderzoeksvraag van het grondwateronderzoek. Onderwerpen die een rol spelen in een grondwateronderzoek zijn: bodemopbouw, doorlatendheid van de bodem, grondwaterstanden, de hoeveelheid neerslag en verdamping, de aanwezigheid van verharding, oppervlaktewaterpeilen, bebouwing en ondergrondse constructies.

Omgaan met leemten in kennis

Bij elk grondwateronderzoek is het de kunst om goed om te gaan met leemten in kennis en informatie met een verschillend detail- en betrouwbaarheidsniveau. Inzicht in het functioneren van het stedelijk grondwatersysteem helpt om deze leemten in kennis op te vullen en daarmee bijvoorbeeld een onderbouwde inschatting te maken van effecten van toekomstige ingrepen in de waterhuishouding. Het eindeloos verfijnen van het detailniveau van een grondwateronderzoek is vaak niet doelmatig. Het is de kunst om met de juiste onderzoeksinspanning voldoende inzicht te krijgen in het functioneren van het grondwatersysteem, om zo de onderzoeksvraag onderbouwd te kunnen beantwoorden. Zoals Bram Bot terecht schrijft in de inleiding van het Grondwaterzakboekje: ‘Een globaal inzicht is trouwens vaak het best haalbare: in grondwaterhydrologie moet je kunnen omgaan met onnauwkeurigheid, en geen pseudo-precisie nastreven.’

Basiskennis grondwater

Het risico op grondwateroverlast en grondwateronderlast en de oorzaken hiervan vormen vaak belangrijke aspecten van een grondwateronderzoek. Zie voor meer informatie hierover en over begrippen rond grondwater en geohydrologie het kennisbankonderdeel Basiskennis grondwater.