Relaties met andere (waterketen)partners voor het opstellen van een Wrp

In dit deel van de kennisbank komen verschillende partners aan bod die belangrijk zijn voor het Wrp door een vooral organisatorische relatie met de gemeentelijke watertaken. In artikel 2.2 van de Omgevingswet is vastgelegd dat de gemeente bij de uitoefening van haar taken en bevoegdheden rekening houdt met de taken en bevoegdheden van andere bestuursorganen en zo nodig haar plannen met die andere bestuursorganen afstemt.  Overigens zijn de verschillende (gemeentelijke) afdelingen die op deze pagina aan bod komen niet binnen elke gemeente aanwezig: bij kleinere gemeenten zijn deze afdelingen vaak samengevoegd tot een afdeling openbare ruimte. Dat maakt afstemming vaak wel eenvoudiger. Waar 'afdeling' staat, kan dan bijvoorbeeld 'team' worden gelezen.  Onderstaande figuur is op meerdere pagina's opgenomen. De figuur geeft de relaties weer die er kunnen bestaan tussen de riolering en de omgeving. Figuur A: Fysieke en organisatorische relaties tussen de gemeentelijke watertaken en de omgeving Vergroot afbeelding De volgende organisatorische relaties worden hierna kort toegelicht: Inrichting openbare ruimte en wegen (1a) Inrichting openbare ruimte en volksgezondheid (1b) Woningcorporatie (2) Groenbeheerder (3) Grondwaterbeheerder (4) Provincie (3 en 4) Waterleidingmaatschappij (3 en 4) Netbeheerder (5) Zuiveringsbeheerder (6) Waterbeheerder (7) Diverse lozingen van derden, Regionale Uitvoeringsdienst/Omgevingsdienst (8) Inwoners en bedrijven (9) Veiligheidsregio (10) Inrichting openbare ruimte en wegen (1a) De inrichting van de openbare ruimte en de vormgeving en het beheer van belangrijke onderdelen in die openbare ruimte (wegen, groen) spelen een rol bij het bergen en afvoeren van hemelwater door de gemeente. Ook voor het maken van werk met werk, bijvoorbeeld bij het vervangen van de riolering, is het zinvol om hierover af te stemmen met andere afdelingen en met deze afdelingen samen te werken.  Uw partners zijn de beleids- en beheerafdeling(en) en soms ook de stedenbouwkundigen. Inrichting openbare ruimte en volksgezondheid (1b) De inrichting van de openbare ruimte en de consequenties voor de volksgezondheid spelen een rol bij de keuze voor lokaal (her)gebruik van hemel- en grijs water. Of uw gemeente dergelijke systemen toepast, wordt mede bepaald door de mogelijkheid om deze systemen in te passen in de openbare ruimte. Deze systemen nemen vaak namelijk veel ruimte in beslag. De consequenties voor de volksgezondheid en de mogelijkheden om de waterkwaliteit te waarborgen, komen in beeld bij de vraag of (her)gebruik in een bepaalde wijk wenselijk is. Een ander aspect van 'water en volksgezondheid' betreft het zwemwater. Er wordt steeds vaker gezwommen in gemeentelijk open water (bijvoorbeeld tijdens warme zomerdagen of evenementen). Hierbij ligt er een belangrijke relatie met de Wet publieke gezondheid. Als gemeente bent u daar ook verantwoordelijk voor, in relatie tot uw gemeentelijke watertaken. Uw partners zijn in dit kader de ruimtelijke afdeling, de afdeling stadsontwikkeling, de afdeling volksgezondheid en het waterschap. Woningcorporaties (2) Woning(bouw)corporaties beheren veel woningen in uw gemeente. Zij zijn dan ook een belangrijke partij bij het klimaatbestendig inrichten van de private ruimte. Door samen met deze woningcorporaties op te trekken en samen projecten uit te voeren, kunt u grote stappen zetten in het klimaatbestendig inrichten van de private ruimte. Groenbeheerder (3) Groenbeheer kan raakvlakken hebben met infiltratie van hemelwater in de bodem. Werk met werk maken is ook hier aan de orde. Het combineren van meer groen in de bebouwde omgeving met een goede verwerking van hemelwater biedt duidelijke kansen. Aan de andere kant moet je bij diepwortelend groen ook rekening houden met de ligging van de riolering, omdat wortels vroeg of laat de riolering in kunnen groeien, wat verstoppingen kan opleveren. Het onderhoud van het groene gedeelte van wadi's zal vaak onder groenbeheer vallen. De afdeling groenbeheer is hierbij uw partner. Grondwaterbeheerder (4) Grondwaterbeheer heeft raakvlakken met de riolering op de punten: drainage: verdroging door te veel drainage of juist vernatting door te weinig drainage, ook bijvoorbeeld als gevolg van achterstallig onderhoud; interactie riolering en grondwater: verdroging door instroming van grondwater in de riolering of bodemverontreiniging bij het lekken van afvalwater; relatie tussen WKO's en de grondwaterstanden. Vaak zit het 'grondwaterbeheer' bij dezelfde afdeling als waar de riolering is ondergebracht. Een relatief nieuwe relatie vormen de (open) systemen voor warmte-koude-opslag. Deze systemen hebben invloed op (de stand van) het grondwater, maar ook kan bijvoorbeeld spoelwater worden geloosd in de riolering. Dat beïnvloedt het functioneren ervan.  Uw interne grondwatercollega, het waterschap, energiecollega's en de provincie zijn uw partner. Provincie (3 en 4) Bij diepinfiltratie komt de provincie als beheerder van het diepe grondwater in beeld. De provincie vormt ook het bevoegd gezag bij onttrekkingen aan het grondwater voor de openbare drinkwatervoorziening, grote industriële onttrekkingen (> 150.000 m3/jr.) en bodemenergiesystemen. Waterleidingmaatschappij (3 en 4) U hebt als gemeente op grond van de Drinkwaterwet een zorgplicht voor het veiligstellen van de drinkwatervoorziening. Hoe u met riolering en stedelijk water omgaat, heeft invloed op het grondwater en oppervlaktewater als bron voor de drinkwatervoorziening. U moet weten of en zo ja, waar in uw gemeente grondwaterbeschermings- of waterwingebieden voorkomen en wat er in die gebieden aan rioleringsinfrastructuur ligt. Mogelijk hanteert u in deze gebieden een aangepast beheerregime. Ook afkoppelen kan in deze gebieden aan voorwaarden zijn gebonden. Die voorwaarden moeten worden verankerd in het omgevingsplan. Netbeheerder (5) De riolering is slechts een van de onderdelen van de ondergrondse infrastructuur. De ruimte in de ondergrond is op veel plaatsen beperkt. Daarom is afstemming met (de) netbeheerder(s) belangrijk om zo met elkaars belangen rekening te kunnen houden en werkzaamheden op elkaar te kunnen afstemmen. Dat verkleint ook de kans op overlast voor burgers en bedrijven. Zuiveringsbeheerder (6) Met (het waterschap als) de zuiveringsbeheerder maakt de gemeente afspraken over de hoeveelheid stedelijk afvalwater die ze naar de rwzi kan en mag afvoeren. Daarnaast kan zogenoemd rioolvreemd water (bijvoorbeeld door instromend grond- of oppervlaktewater) de zuivering belasten. De publicatie RIONEDreeks 6: Interacties tussen riolering en zuivering beschrijft de interacties tussen riolering en zuivering die van belang zijn. Waterbeheerder (7) Vanwege de mogelijke wisselwerking tussen de riolering en de kwaliteit en/of de kwantiteit van het oppervlaktewater is het noodzakelijk dat de gemeente haar plannen afstemt met de waterbeheerder (waterschap of Rijkswaterstaat) en hiermee afspraken maakt. Diverse lozingen van derden (8) De raakvlakken tussen de gemeente en medeoverheden dan wel derden wat betreft lozingen kunnen divers zijn. Het kan bijvoorbeeld gaan om vergunningen voor specifieke lozingen, om WKO-installaties, om grondwateronttrekkingen en om situaties die betrekking hebben op bedrijven, andere overheden en bewoners. Ook indirecte bedrijfsmatige lozingen waar geen vergunning voor is verleend, spelen een belangrijke rol. De vergunningverlening en/of het toezicht hierop kunt u als gemeente intern regelen of uitbesteden aan een Regionale Uitvoeringsdienst of Omgevingsdienst. Zij zijn daarmee ook een belangrijke partner. Inwoners en bedrijven (9) Inwoners en bedrijven hebben een wettelijke verantwoordelijkheid voor het omgaan met hemel- en grondwater op het eigen perceel. Dat geldt voor inwoners en bedrijven binnen en buiten de bebouwde kom. In het Wrp kunt u aangeven wat u van hen verwacht. Daarmee vormen zij ook een belangrijke partij bij het tot stand brengen van het Wrp. Het lokale participatiebeleid geeft richting aan wat u mag verwachten van inwoners en bedrijven. Zie ook Wrp en omgevingsplan. Veiligheidsregio (10) Bij incidenten/calamiteiten met betrekking tot de riolering heeft u mogelijk te maken met de Veiligheidsregio, of in ieder geval intern binnen uw gemeente met een adviseur openbare veiligheid (AOV), soms een officier van dienst bevolkingszorg (OvD-BZ), de brandweer of de GGD. Dat kan het geval zijn als er door een calamiteit schadelijke stoffen in de riolering terechtkomen (bijvoorbeeld bluswater bij een brand), maar ook bij bijvoorbeeld wateroverlast bij hevige regenval of een persleidingbreuk, waardoor grote hoeveelheden afvalwater in de openbare ruimte terechtkomen.