Naar buiten: Waterkringloopbedrijf Waternet in Amsterdam

In de rubriek ‘Naar buiten’ vertelt Hilde dit keer over haar werkbezoek aan Waternet in Amsterdam. Hier leerde ze onder andere de beheersoplossingen van Waternet voor vet en doekjes kennen en zag misschien wel het mooiste rioolgemaal van Nederland.

Samen met twee collega’s breng ik een werkbezoek aan Amsterdam, waar we te gast zijn bij Henry Anröchte (Contractmanager Onderhoud) en Bas de Nijs (Senior besturingsspecialist - Productie-Zuiveringsbeheer). Henry en Bas werken niet voor de gemeente, zoals de meeste rioolbeheerders, maar voor Waternet. Waternet is een samenwerking tussen gemeenten, waterschap en drinkwaterbedrijf waar 2000 mensen werken. Het is een middag van grote getallen, want 6% van alle riolering van Nederland ligt in het gebied van Waternet. En er komen alleen maar meer mensen bij in deze regio, zodat het systeem voortdurend moet worden uitgebreid.

Mooiste gemaal van Nederland

Het Amsterdamse rioolsysteem heeft een lange historie, het stamt al uit 1850. Inmiddels is het stelsel voor 80% gescheiden. In 2006 werd een enorme aanpassing gedaan in het afvalwatersysteem. Voor de bouw van IJburg was het niet gewenst dat er daar een ‘strontfabriek’ gelokaliseerd was en werd de rwzi verplaats naar Amsterdam-West. Om dit te kunnen realiseren en de 49 km extra persleiding te kunnen overbruggen waren vier boostergemalen nodig, die de druk in de persleidingen op peil houden over deze grote afstanden. We nemen een kijkje bij en in het boostergemaal Ruud Cochius. Het is een onder architectuur gebouwd bovengronds gemaal, dat we volgens Bas het mooiste rioolgemaal van Nederland mogen noemen. We geloven hem meteen als we het gemaal zien, al staan we open voor nieuwe uitdagers!

Proeftuin voor onderdelen en innovaties

Dit boostergemaal is natuurlijk niet het enige gemaal. In Amsterdam zijn alle soorten pompen en onderdelen te vinden die er maar gemaakt worden. Ook allerlei innovatieve pompen en onderdelen worden in Amsterdam door de fabrikanten uitgetest en toegepast, want als het hier werkt dan werkt het overal.

Foutje doekjes

Natuurlijk gaat er ook wel eens iets kapot. We nemen een kijkje in de werkplaats van Rinus Visser, die al 30 jaar alle pompen en andere onderdelen repareert en reviseert. Hij heeft een schat aan ervaring. De slijtage aan rioolgemalen wordt volgens Rinus steeds erger door vervuiling van doekjes. Die doekjes worden in Nederland in grote aantallen geproduceerd en gebruikt. De ‘goede’ doekjes vallen net als toiletpapier na het doorspoelen uit elkaar. Helaas worden er ook heel veel met plastic vezels versterkte babydoekjes en andere wegwerpdoekjes doorgespoeld. Deze doekjes zijn voor Rinus een ramp. De doekjes kruipen tussen de draaiende delen (zoals de waaier, de asafdichting en slijtplaat) waardoor pompen verslijten, vastlopen en meer energie gaan gebruiken. Ook blijven de doekjes hangen aan alle obstakels die ze op hun weg tegenkomen.

Duurzame oplossing

Een waaier of slijtplaat die door al die vastlopende doekjes versleten is, wordt in Amsterdam niet vervangen. Er wordt een keramische laag op aangebracht zodat de waaier en plaat weer aansluiten. Deze keramische laag slijt niet en zorgt ervoor dat het onderdeel vijf keer langer meegaat. Bovendien wordt er flink op materiaal bespaard omdat een nieuwe waaier of slijtplaat niet nodig is. Door dit consequent toe te passen blijven er veel minder doekjes steken, en heeft Waternet het aantal storingen flink weten terug te dringen. Om de storingen nog verder terug te brengen worden op de hotspots slimme pompen toegepast, die zodanig gevormd zijn dat er zo min mogelijk aan blijft haken en die automatisch terugdraaien als een verstopping zich opbouwt, zodat de ‘dot’ losraakt.

Vervelend vet

Naast de doekjes is vet een probleem. Vet en doekjes vormen samen een drijflaag die behoorlijk dik kan worden. Hele buizen en bassins kunnen hierdoor verstoppen, zeker bij periodes van droogte als er weinig verdunning van regenwater is. Dat kan zorgen voor problemen onder de Amsterdamse straten. Daarom spoelt Amsterdam af en toe de riolen en persleidingen door. Even de gemalen uit, en dan een uurtje op volle kracht aan voor een stevige ‘flush’. Eenmaal in de zuivering worden de doekjes en het vet er netjes uitgehaald en gescheiden verder verwerkt.

Mooi om in de praktijk de uitdagingen en oplossingen van Waternet te zien. Bedankt Henry, Bas en Rinus voor jullie gastvrijheid en heldere uitleg!
 

Oproep nodig me uit!

Hebt u een interessant project of verhaal over stedelijk waterbeheer? In de rubriek ‘Naar buiten’ wil ik ons mooie vakgebied in de volle breedte in beeld brengen. Wat speelt er bij u? Waar bent u trots op? Laat het me weten. Ik kom graag bij u op bezoek. Stuur een mail onder vermelding van ‘Naar buiten’. Wie weet tot binnenkort!