Onderzoek naar wortelingroei

De aanleiding voor het onderzoek was een eerste verkenning in Eindhoven. De aanpak van wortelingroei bezorgt de gemeente jaarlijks forse extra beheer- en investeringskosten: circa € 0,5 miljoen. Bovendien leidt de beperkte ruimte in het bebouwde gebied tot een spanningsveld tussen riolerings- en groenbeheer. Daarom heeft ARCADIS in 2015 in opdracht van de gemeente een oriënterend onderzoek gedaan naar wortelingroei in de Eindhovense riolering en naar kosteneffectieve, preventieve maatregelen. Hieruit blijkt dat er geen directe oplossing voorhanden is. Stichting RIONED wil de omvang van de problematiek en de leemten in kennis om tot een effectieve aanpak te komen in kaart brengen. Daarom heeft ARCADIS na het onderzoek in Eindhoven een verkennend landelijk onderzoek uitgevoerd naar wortelingroei in de riolering. Naast inventarisaties en interviews bij diverse gemeenten bestond het onderzoek uit een werksessie met groen- en rioleringsdeskundigen, een literatuurstudie en een onderzoek naar de huidige beschikbare behandelingstechnieken. Bevindingen Wortelingroei in de riolering komt vrijwel in heel Nederland voor, vooral bij leidingen en putten boven de grondwaterstand. Gemeenten ervaren dit eerder als een gegeven dan een probleem. Met de beschikbare technieken zijn de rioleringsbeheerders in control, tegen extra beheerkosten van circa € 0,50 tot € 1 per inwoner per jaar. Hoewel een gevoel van urgentie ontbreekt, is de aandacht voor wortelingroei ten opzichte van tien tot twintig jaar geleden wel toegenomen. Naarmate de riolering verder slijt en de bomen doorgroeien, wordt de situatie nijpender als beheerders geen passende strategie toepassen.  Met de huidige technieken en materialen is wortelingroei in de riolering goeddeels te voorkomen of remmen. Maar op slecht ingerichte groeiplaatsen of plekken waar het riool verzakt, schade is ontstaan of de riolering onzorgvuldig is aangelegd/afgewerkt, is het risico op wortelingroei groter. Bij grote verschillen in vruchtbaarheid van de bodem kiezen de boomwortels – naast verankering – voor het meest gunstige milieu. Aanbevelingen Beheerpraktijk Goede maatregelen zijn boomwortels verleiden in de juiste richting te groeien en grensvlakken zo veel mogelijk voorkomen. Vanwege het risico op buisbeschadigingen wordt kettingfrezen voor het verwijderen van wortels afgeraden. De waterjet is hiervoor wel een veelbelovende techniek, deze heeft een groot toepassingsgebied en is daardoor flexibel inzetbaar. Om de kans te verkleinen dat wortels na verwijdering opnieuw ingroeien, is het aan te raden de buis met een liner weer wortel- en waterdicht te maken. Het bewaren van oude inspectiegegevens levert waardevolle informatie op over (voor wortelingroei) gevoelige locaties. Door ook beschermende constructies als te beheren objecten in het systeem op te nemen, zijn latere doorboringen te voorkomen. Duurzame oplossing Voor een structurele en duurzame oplossing is een integrale benadering nodig van de boven- en ondergrond, zowel qua ruimte als tijdsbestek. Dit is een proces van (vroegtijdige) afstemming waarbij beheerders op het juiste moment de juiste kennis inbrengen. Om dit proces te faciliteren, is behoefte aan een afwegingsmethode als hulpmiddel bij overlegsituaties en een overzicht van best practices. Kennisontwikkeling Gemeenten ervaren kolkaansluitleidingen als een zwak punt. Een van de aanbevelingen in het RIONEDrapport is te onderzoeken of er meer flexibele technieken bestaan die beter bestand zijn tegen vervorming en het ontstaan van scheuren/kieren waardoor de boomwortels naar binnen kunnen groeien. Verder houden de kostenkengetallen van de Kennisbank Stedelijk Water geen rekening met extra beheerkosten van riolering in een groenere omgeving. Door deze extra beheerkosten inzichtelijk te maken, kunnen gemeenten het integreren van riolering, wegen en groen in de ruimte bewuster afwegen. Eindhoven wil riolen met boomwortelschade opgraven en oplossingsrichtingen verkennen, om met meer zekerheid te kunnen besluiten over de (her)inrichting van straten. Stichting RIONED ondersteunt dit initiatief. Ervaringen en ideeën welkom Hebt u ervaringen met preventieve, onderhouds- en reparatiemaatregelen tegen wortelingroei? Laat het ons weten. Ook ideeën voor bijvoorbeeld een proeftuin voor gericht onderzoek naar de effectiviteit van maatregelen om wortelingroei in de riolering te beheersen, zijn van harte welkom. Mail naar: info@rioned.org. Meer informatie over het onderzoek en de resultaten vindt u in het RIONEDwerkrapport Riolering en wortelingroei. GWSW Wortels WortelsFrezen