Nieuws

RIONEDdag uitgelicht: Vooral extreme buien nemen toe volgens KNMI

Publicatiedatum 09 mei 2022

Ons klimaat is aan het veranderen. Het wordt gevarieerder, met extremere buien en langere perioden van droogte. Waar moeten we rekening mee houden om onze steden hierop aan te passen? We vroegen het aan Geert Lenderink van het KNMI die al ruim twintig jaar rekent en modelleert aan de weerscenario’s in Nederland. Op de RIONEDdag vertelt hij over de laatste ontwikkelingen. Meer weten over buien, wat ons te wachten staat, welke onzekerheden er spelen en hoe we ermee kunnen omgaan? Kom naar de RIONEDdag op donderdag 16 juni 2022.

Welke ontwikkelingen zijn er in de KNMI-klimaatscenario’s?

Iedere circa 7 jaar publiceert het KNMI nieuwe klimaatscenario’s voor Nederland. De laatste publicatie was van 2014, de nieuwe publicatie komt in 2023 uit. Tussen 2014 en nu hebben verschillende ontwikkelingen plaatsgevonden. Zo is in augustus 2021 het zesde IPCC-rapport van het VN-klimaatpanel verschenen. Hieruit blijkt dat de opwarming van de aarde zeker door de mens is veroorzaakt. Ook concludeerde het klimaatpanel dat met de huidige uitstoot van broeikasgassen de atmosfeer over tien jaar al zoveel broeikasgassen bevat dat de 1,5 °C grens waarschijnlijk permanent overschreden wordt.
Een andere ontwikkeling is dat het KNMI sinds een jaar of vijf verbeterde en nauwkeuriger klimaatmodellen heeft. Ze hebben een hogere resolutie en daarmee een hoger oplossend vermogen. Het KNMI kan nu beter onderscheid maken tussen zeldzame extreme buien van meer dan 50 mm die schade kunnen veroorzaken in stedelijk gebied, en matige buien tot ca 10 mm die veel vaker voorkomen.
Er zijn de laatste jaren ook veel waarnemingen gedaan van buien. Van mild tot extreem. De wateroverlast in Limburg, België en Duitsland toonde de vernietigende kracht van zomerbuien aan. Al was de hoeveelheid neerslag daar niet eens zo uitzonderlijk. Er viel zo’n 150 mm in twee dagen, terwijl we ook wel metingen hebben van 140 mm in één dag. Wat wel uitzonderlijk was, was de omvang van het gebied waar de neerslag viel waardoor de gevolgen zich opstapelden. Wordt de kans op dergelijke grootschalige buien groter door klimaatverandering?

Welke inzichten biedt het KNMI-klimaatscenario van 2023?

De belangrijkste voorlopige inzichten van de nieuwe klimaatscenario’s in 2023 zijn:

  • Het aantal buien neemt af, en een aantal (de kleinste buien) daarvan worden ook lichter (meer droogte).
  • De hoeveelheid in matig intensieve buien van 5-10 mm  blijft ongeveer gelijk.
  • Extreme, zeldzame buien nemen sterk toe.

Of de gebiedsgrootte van forse buien zoals afgelopen jaar in Limburg, België en Duitsland gaat toenemen weten we nog niet. De trend dat extreme buien in de toekomst toenemen staat weliswaar vast, maar we weten nog niet zeker of de trend dat warmere, vochtige dagen leiden tot grotere buien zich in de toekomst voortzet of zal stabiliseren. De modellen zijn nog te jong om dit te kunnen voorspellen. KNMI hoopt de komende jaren op EU-niveau meer simulaties uit te kunnen voeren zodat we over 5 à 10 jaar meer weten.  

Tussentijdse informatie nu al beschikbaar

Het KNMI is hard bezig met de ontwikkeling van de nieuwe klimaatscenario’s 2023. Na publicatie in 2023 worden de klimaatscenario’s door STOWA en Stichting RIONED verwerkt in normeringen en richtlijnen voor stedelijke waterbeheerders.
De tussentijdse stand van zaken vindt u alvast in het KNMI-Klimaatsignaal ’21 op de website van KNMI. Dit is gebaseerd op het IPCC-rapport aangevuld met waarnemingen en onderzoek van het KNMI.

Onzekerheid doelen Klimaatakkoord Parijs

Volgens het IPCC-klimaatpanel overschrijden we over tien jaar al de 1,5 °C met de huidige uitstoot van broeikasgassen. Als we heel optimistisch zijn, dan halen we de doelen van het Klimaatakkoord Parijs die in 2015 zijn gesteld en blijft de opwarming ‘beperkt’ tot 1,5 graad. Iedere graad opwarming leidt tot 5 tot 10% vergroting van de intensiteit van extreme buien. De herhalingstijd schuift hiermee zeker voor de extreme buien met ongeveer een factor 2 op. Een bui die eens in de 200 jaar voorkwam, komt na één graad mondiale opwarming eens in de 100 jaar voor.
Waar moeten we vanuit gaan? We moeten omgaan met deze onzekerheden door marges in het beleid voor toekomstige ontwikkelingen in te bouwen.

Panelgesprek en sessie tijdens RIONEDdag

Met onderwerpen als klimaatverandering, circulariteit en energietransitie kijkt de RIONEDdag op donderdag 16 juni 2022 vooruit. Een uitgebreid programma dat aansluit bij de (dagelijkse) actualiteit in stedelijk waterbeheer. Naast het plenaire programma kunt u kiezen uit 2 sessies, 7 microcursussen en 25 kennistafels.

 

Panelgesprek ontwikkelingen in klimaat en neerslag

Tijdens het plenaire programma van de RIONEDdag praat Geert Lenderink van het KNMI u bij over de ontwikkelingen in klimaat en neerslag. In een panelgesprek geven hij, Jeroen Langeveld (TU Delft) en Martijn Klootwijk (gemeente Breda) hun visie hoe u in stedelijk gebied met (de onzekerheden in) klimaatontwikkeling kunt omgaan.

 

Sessie Ontwikkelingen voor de stedelijk waterbeheerder
Wilt u meer weten over het afwegen van maatregelen, de composietbui, het omgevingsplan of de nieuwe Riool- en waterzorgheffing, kom dan ook naar de sessie ‘Ontwikkelingen voor de stedelijk waterbeheerder’ op de RIONEDdag.

 

Bekijk het volledige programma en meld u aan

Alle nieuwsberichten